Başkanlıktan yapılan yazılı açıklamada, Anayasanın 146, 154 ve 155. unsurlarında yüksek mahkemelerin, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay olarak düzenlendiği, birbirlerine üstünlük sıralamasının öngörülmediği tabir edildi.
Açıklamada, Anayasa Mahkemesi kararları üzere, katılaşmış tüm mahkeme kararlarının herkes için bağlayıcı olduğu vurgulandı.
6 Mart 1868 tarihinde kurulan, 155 yıllık esaslı bir geçmişe sahip Yargıtayın, isimli yargının en üst temyiz merci olduğu, üyelerinin tamamının alanlarında uzman ve tecrübeli yüksek yargıçlardan oluştuğu aktarılan açıklamada, Anayasanın 154. hususunda, “Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen ve kanunun öteki bir isimli yargı mercine bırakmadığı karar ve kararların son inceleme mercidir.” kararının yer aldığı hatırlatıldı.
Açıklamada, Yargıtayın isimli yargı alanında hukukun eşit halde uygulanmasını sağlama misyonu bulunduğu söz edildi.
Anayasanın 148. unsurunda ise Anayasa Mahkemesinin vazife ve yetkilerinin tanımlandığı hatırlatılan açıklamada, bu vazifeler ortasına eklenen “bireysel başvuru” hakkının da 2012’den bu yana uygulandığı aktarıldı.
‘Süper temyiz mahkemesi üzere bir algı oluşturulmuştur’
Anayasa Mahkemesine kişisel müracaat için olağan kanun yollarının tüketilmesinin kaide olduğu, Anayasadaki ilgili karar ile ferdi müracaatın yargısal hududunun çizildiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Bu haliyle ferdi müracaat, temel hak ve özgürlüklere yönelik hukuka ters müdahalelerin kanun yollarında giderilememesi halinde başvurulabilecek ikincil nitelikte bir hak arama yoludur. Olağan yahut harikulâde kanun yolu değildir. Hasebiyle Anayasa Mahkemesi, isimli ve idari mahkemelerce verilen kararları bozan bir mahkeme olmadığı üzere istinaf ve temyiz merci olarak davaları yine incelemeye yetkili bir makam da değildir.
Buna rağmen, Anayasa Mahkemesinin, ferdî müracaat incelemelerinde vakit zaman anayasal ve yasal sonları aşarak Yargıtay ve Danıştay uzman dairelerince geliştirilen yerleşik içtihatları aksi yüz edecek, hukuk sistemini kaosa sürükleyecek formda kararlar alması, kesin karar tesirinin büsbütün devre dışı bırakılmasına neden olmaktadır.
Diğer taraftan, bir kısım kamuoyunun gündemini meşgul eden davalar üzerinden uygulanan irtibat stratejisi ile mevcut anayasal nizam bir kenara bırakılarak, Anayasa Mahkemesinin ‘süper temyiz mahkemesi’ olduğu biçiminde toplumsal bir algı oluşturulmuştur. Temel hak ve özgürlüklerin korunması, sırf Anayasa Mahkemesinin değil, tüm yargı organlarının vazifesidir. Türk yargı sisteminin nitekim mevcut olan yapısal problemlerinin tahlili için elverişli bir araç olması ümit edilen kişisel müracaatın, mecrasından çıkması, yargı sistemini zayıflatan sistemsel bir sorun haline gelmiştir.”
‘Benzer uygulamalar artarak devam etmiştir’
Yargıtay Başkanlığının açıklamasında, ferdî müracaat sisteminin faaliyete geçmesinden itibaren bu sıkıntıların Anayasa Mahkemesi üyelerinin de bulunduğu bilimsel toplantılarda, Yargıtay Liderinin isimli yıl açış konuşması ile yıl sonu basın kıymetlendirme toplantılarında ve Danıştay Lideri tarafından Danıştayın kuruluş yıl dönümü toplantısında gündeme getirildiği anlatıldı.
Açıklamada, şöyle devam edildi:
“Buna rağmen, Anayasa Mahkemesinin kararlarındaki anayasal ve yasal yetki aşımı olarak bedellendirilen emsal uygulamalar artarak devam etmiştir.
Bizatihi Anayasayı korumak emeliyle kurulan Anayasa Mahkemesi, tartışmalara husus olan davada, anayasa koyucunun iradesini yok sayarak Anayasanın 83’üncü unsurundaki atıf nedeniyle somut olaya uygulanması gereken 14’üncü hususunu fonksiyonsuz bırakmıştır.”
‘Haksız reaksiyonlar ıstırapla karşılanmaktadır’
Açıklamada, Anayasa Mahkemesinin Can Atalay ile ilgili ihlal kararının münasebetinde, Yargıtay 3. Ceza Dairesinin, “Anayasa Mahkemesi içtihatlarına karşıt davrandığı ve ihlalleri tedbire yükümlülüğünü yerine getirmediği” biçimindeki sözlerle anayasayı ihlal hatasını işlediği ithamında bulunularak, maksat gösterildiği bildirildi.
“Bunun üzere son derece vahim, kabul edilemez türel yanlışların, kişisel müracaat kararlarının vazgeçilmez dili” olduğu savunulan açıklamada, şu sözlere yer verildi:
“Anayasa Mahkemesinin uygulamalarının doğurduğu hukuksal sonuçlar gözetilmeksizin, bir yüksek mahkeme olan Yargıtay ve Yargıtay 3. Ceza Dairesinin yargısal vazife ve yetkisi kapsamında verdiği kararlara yönelik yüksek yargı kurumlarının saygınlığını zedeleyen ve tenkit sonlarını aşan haksız reaksiyonlar ıstırapla karşılanmaktadır.
Hukuki güvenliğin, toplumsal barışın ve hukuksal öngörülebilirliğin sağlanması bakımından Anayasadan aldığı yetkiyle Yargıtay, ferdi müracaatın mevcut haliyle uygulanmasının doğurduğu problemlerin giderilmesi ve mukayeseli hukukta kabul edilen standartlara nazaran geliştirilmesi konusunda muhtaçlık duyulan, anayasal ve yasal çalışmalarda gerekli dayanağı sağlamaya her vakit hazırdır.”
