NASA’nın Memleketler arası Uzay İstasyonu’ndaki (ISS) Soğuk Atom Laboratuvarı’nda memleketler arası bir bilim takımı, uzayda birinci defa iki çeşit atom içeren bir kuantum gazı üretti. Nature mecmuasında yayınlanan yeni çalışmada özetlenen bu muvaffakiyet, şu anda Dünya’da mevcut olan kuantum teknolojilerinin uzaya taşınmasına yönelik bir dönüm noktasına işaret ediyor.
Donanımhaber’in aktardığı detaylarda araştırmacılar deneyleri Dünya’dan uzaktan gerçekleştirerek Bose-Einstein ağırlaşması yaratmak için şartları manipüle etmeyi başardılar. Bose- Einstein ağırlaşması, atomik bir gazın mutlak sıfıra yakın ya da -273,15 santigrat derece civarındaki sıcaklıklara soğutulmasıyla oluşan unsurun eşsiz bir kuantum hali olarak tabir edilebilir. Gazın içindeki atomlar bu kadar düşük sıcaklıklarda kendilerine mahsus kimliklerini kaybederek tek ve uyumlu bir varlık üzere davranmaya başlayabiliyorlar.
KUANTUM TEKNOLOJİSİ İÇİN KIYMETLİ GELİŞME
Bu yeni kabiliyet sayesinde Soğuk Atom Laboratuvarı artık yalnızca ferdî atomların kuantum özelliklerini değil, tıpkı vakitte farklı atom çeşitlerinin kuantum durumunda birbirleriyle nasıl etkileşime girdiğine ve birleştiğine odaklanan kuantum kimyasını da inceleyebilecek. Bu tıp deneyler uzay tabanlı yeni kuantum teknolojilerinin geliştirilmesinin önünü açabilir.
Bilim insanlarının çözmeyi amaçladıkları gizemlerden biri, yerçekiminin kütleleri ne olursa olsun tüm objeleri birebir biçimde etkilediğini savunan eşdeğerlik unsuru. Albert Einstein’ın çağdaş yerçekimi fiziğinin belkemiği olan Genel Görelilik Teorisi’nin bir kesimi olan bu prensip, atomlar üzere küçük objelerin davranışlarını tanımlayan kuantum fiziği kanunlarıyla tam olarak örtüşmüyor. Bilim insanları eşdeğerlik prensibinin atomik ölçeklerde geçerli olup olmadığını görmek için Dünya’da atom interferometreleriyle deneyler yaptılar, lakin bunu Soğuk Atom Laboratuvarı’nda uzayda daha hassas bir halde test edebilirler.
NASA tarafından finanse edilen Uzayda Ultra Soğuk Atomlar Konsorsiyumu Yöneticisi Nicholas Bigelow, bilim insanlarının kainatın hızlanan genişlemesinin gerisindeki gizemli itici güç olan karanlık gücün tabiatı hakkında bilgi edinmek emeliyle yerçekimini yüksek hassasiyetle ölçmek için iki atomlu bir interferometre ve kuantum gazları kullanarak deneyler yapmayı planladıklarını söylüyor. Böylelikle çok çeşitli uygulamalar için hassas sensörlerin geliştirilmesi sağlanabilir.
Bigelow’a nazaran Bose-Einstein yoğunlaşmasındaki bu soğuk atomları jiroskop yapmak için kullanabiliriz. Bu jiroskopların derin uzay navigasyonu için kullanılabilecek sabit bir referans noktası verebileceği de söyleniyor.
