Günay DEMİRBAĞ
Platform için “Tamamıyla bağımsız yeşil aklamayı kabul etmeyen, gelecek kuşaklara ve tabiata hassas kişi, marka ve stk’ların kendilerini özgürce anlatabilecekleri tarafsız bir mecra.” diyen PlumeMag kurucusu Bihter Ayyıldız ile yeşil ve uygunluk girişimcilerine alan açma çalışmalarını, sürdürülebilirliği sorduk.
Sürdürülebilirlik üzerine içerik oluşturan bir platform olan PlumeMag nasıl doğdu?
PlumeMag, Fransızca tüyden geliyor hem edebiyatı hem de hafifliği simgeliyor. Yazıyla, kelamla, sesle, görselle aslında bir ideali anlatmaya çalışıyoruz.
PlumeMag, Green Up Meetings ve yaptığımız aktivitelerin çatı şirketi aslında B.A. Projectz. B.A. Projectz üç yıllık bir firma. Firmamı kurduktan bir kaç ay sonra pandemi başladı ve bu müddette PlumeMag’i açtım, sürdürülebilir ömür trendleri üzerine odaklandık. BA Projetz, sürdürülebilir marka stratejileri konusunda danışmanlık veren bu mevzuda markalara özel etkinlikler tasarlayan, onlar için eğitim programları hazırlayan bir firma.
PlumeMag ise sürdürülebilir hayat trendleri üzerine yayın yapan bir içerik platformu ve bu mevzuda hassas kişi ve markaların bir ortaya geldiği bir topluluk. Yıllar evvel bir projem vardı, kızım 4 yaşındaydı ve sınıfında İleri Dönüşüm Atölyeleri yapıyorduk. Bunun ana okullarda müfredata girmesini hayal ediyordum.
Necla Zarakol’a, projeyi istekli irtibatını yaptığı Çöpüne Sahip Çık Vakfı ile hayata geçirmek için gittim. Necla Hanım da bu türlü bir çalışmayı şirket olarak yapmamı, kendi mecramı kurup bu mevzuları anlatmamı önerdi ve PlumeMag’i hayata geçirme fikri bu halde ortaya çıktı. bu türlü 2020’nin ocak ayında şirketi kurdum. PlumeMag de 19 Şubat tarihinde yayın hayatına başladı.
“Birçok firmanın sürdürülebilirliği içselleştirmeden formalite gereği yaptığını görüyorum.”
Karbon ayak izini biz yeni yeni konuşuyoruz lakin dünyadaki sorumluluk hisseden, büyük markaların çok konuştukları bir şey. Her marka 360 derece sürdürülebilirlik ile ilgili faal olamıyor. Örneğin bir yandan karbon ayak izi diyor fakat timsah derisi kullanabiliyor.
Dengesizlikler bir yana sürdürülebilirlik algısı ve yapılan çalışmalar daima vardı. Yalnızca dünyada konuşulurken Türkiye’de konuşulmuyordu. Bir marka globalde sürdürülebilirliği gündeminin kalbinde tutarken, Türkiye’deki operasyonlarında bunun vakti olmadığını düşünerek uygulamıyordu. İthalat- ihracat ile ilgili dünyanın kriterlerinin Türkiye’yi sıkıştırdığı noktada sürdürülebilirlik faaliyetleri ön plana çıkmaya başladı.
Türkiye’de hudutlar çok rahat aşılabiliyor ve sertifikasyonlar her vakit olması gerektiği üzere yapılmıyor. Kâğıt üzerinde her şeyi çok gerçek yapıp uygulamaya geçiremediğimiz bir sistem içerisindeyiz. O yüzden ben Türkiye’deki birçok firmanın sürdürülebilirliği mecburiyet olarak, çok içselleştirmeden formalite gereği yaptığını görüyorum.
Sürdürülebilirliğin odağında insan var
Sürdürülebilirlik plastik yahut karbon ayak izine indirgenmememli. İstihdam ve etik üretim de çok değerli. İnsan bizde hiç konuşulmuyor. Sürdürülebilirliği niye odağa alıyoruz? Gelecek kuşaklar için. Gelecek kuşak kim? Bugünün gençleri. İnsanı odağa almadığımız sürece inovasyonun, karbon ayak izi azaltmanın da samimi bir halde sürdürülebilirlik kapsamına girdiğini düşünmüyorum.
“Köylü milletin efendisidir”
Yeşil girişimcilere alan açmak için kurduğumuz Green Up Meetings’in tescilli mottosu “Yerel kalkınırsa paha katlanır”. Sürdürülebilirlikle ilgili seyahatimde bana ışık tutan fikir, ideoloji ve uygulamalar Atatürk’ün cumhuriyeti kurduğu devirde aldığı önlemlerdir. Bir sefer “Köylü milletin efendisidir”. Santralizasyon yani bütün üretimin endüstrinin ve kalkınmanın büyük kentlere odaklanması çiftçiliği ve toprağa bağlı tüm üretimcileri ikinci sınıf vatandaş olarak pozisyonlandırılması, bence zati çözülmesi gereken ana kök sorunlar.
“Ters göç Türkiye’deki en kıymetli kalkınma modeli”
Bundan sonra da formül karşıt göçte; şayet kendi toprağımızı ve kendi eserimizi sahiplenirsek, bedelli bulursak maddi ve manevi manada dışa bağımlı olmak üzere birçok sorunun da tahlil adımları atılmış olur. Köy Enstitüleri modelinin tekrardan yapılanması gerektiğine inanıyorum. Türkiye’nin dört bir yanında 0-6 yaş ortası eğitime özel bir yer verilmesi gerekli.
Ne kadar kıymetli bir coğrafyada yaşadığımızı ve ne kadar kıymetli olduğumuzu bilmemiz ve herkesin aslında toprağında ne kadar yararlı olduğunu anlaması çok kritik ehemmiyete sahip. Yeşil girişimcilere alan açmak için kurduğumuz Green Up Meetings’in tescilli mottosu “Yerel kalkınırsa kıymet katlanır”. Zira karnı aç bir insan gidip de ben şu deterjanı etrafa hassas olduğu için beş katı fiyata alayım diyemez.
Özellikle de sarsıntıdan sonra yapılan bütün araştırmalar da insanların önceliğini külliyen öbür bir tarafa gittiğini söylüyor. Bilinçlendirme, karşıt göç ve eğitim ile toplumu tekrardan sürdürülebilirliği anlamaya ve bilinçlendirmeye yönlendirmenin dışında bir çıkış yolu göremiyorum. PlumeMag’in gelir modeli iş birlikleri ve projelerden oluşuyor. Çok fazla reklam almıyoruz, kampanya reklamları da kabul etmiyoruz.
Green Up Meetings’in oluşumundan bahseder misiniz?
PlumeMag ekosistemine dahil olan lokal markalarla yaptığımız konuşmaların çıktısı Green Up Meetings’in doğumuna sebep oldu. Türkiye’de sürdürülebilir bir marka olmanın zorlukları, mentoring üzere bedelli takviyelere ulaşmanın kısıtlı olması, rekabet içerisinde kendilerini konumlayamamaları, etik üretim, tedarik ve operasyon birden fazla lokal markanın yaşadığı ortak sıkıntılar. Birincisini kasım 2022’de Gamze Cizreli’nin mentor konuşmacı olarak iştirakiyle gerçekleştirdik. 6 marka vardı ve 6 marka da çok keyifli ayrıldılar bu network buluşmasından. Her marka Gamze Cizreli ile projelerini paylaştı ve samimi bir network ağının birinci adılarını bu formda atmış olduk.
Gamze Cizreli’yi büsbütün yereli, bilhassa bayanları desteklediği için kendi restoran zincirlerinde bu lokal eserleri masaya getirip kesin tüketicinin gözünün önünde, el uzaklığında sergileme inisiyatifini aldığı ve bu modeli yaygınlaştırdığı için seçtim. Çok hoş dönüşler aldık bunu 3 ayda bir yapmaya karar verdik. 13 Ocak 2023’de ikincisini yaptık 65 marka katıldı.
Green Up Meetings’in 3. Edisyonu ‘’Gerçek Gündem Deprem’’
teması ile gerçekleşti Green Up Meetings’in 3. Edisyonunda yeşil girişimcilere bir orta verip, düzgünlük girişimcilerine alan açacağımız bir modeli hayata geçirdik. Sarsıntı bölgelerinde ya da sarsıntı bölgelerine yönelik dayanışma faaliyetleri gerçekleştiren bireyler, dernekler ve markaların projelerini anlattığı 23 panel gerçekleştirdik.
Burada gaye, mevcut ve tesir yaratan projelere ortak akıllan, kolektif bir dayanak vermekti. Türkiye’de gündem çok süratli değişiyor fakat biz gündem ne olursa olsun bizim için ‘’Gerçek Gündem Deprem’’ diyerek yola çıktık.
Local Makers iş birliği ve Conrad Istanbul Bosphorus’un dayanağı ve mesken sahipliğinde hayata geçen Green Up Meetings No3 Sarsıntı Dayanışma etkinliğinde bağış desekçilerimiz Denizbank, Kale, Metro Kümesi oldu. Deprem’den çabucak sonra Yağmur Çoban’ın kurucusu olduğu Local Makers bir dayanışma ağı kurdular. Fiyatsız bir web sitesi üzerinden tüketici ile zelzeleden etkilenmiş üreticileri bir ortaya getirdiler. Bu çalışmayı fiziki hale getirmek istedik.
“Duygu ve ülkünün ön planda olduğu bir iş modelini uygulamaya çalışıyorum”
Green Up Meetings’in 4. Edisyonunu dirençli kentler teması üzerinden hayata geçireceğiz. Green Up N01 ve No2 2 yeşil girişimcilere, No3 ise düzgünlük girişimcilerine alan açmak içindi. Alanda olanlara, gönüllülere dayanak vermek için onları dinlemek için yaptık. Green Up Meetings No4 ise dirençli kentler teması etrafında farkındalık ve bilinçlendirme odaklı olacak.
Bundan sonra neler var?
İçerik üreten firmalarla birlikte çalışmalar oluşturmak çok memleketler arası ölçekli işler konuşuyoruz Şu anda da görüşmelerimiz bu mevzuda sürüyor ve çok büyük markalarla konuşuyoruz. Ben Plume Mag’i kurarken en güçlü rakiplerimle ortak işler yaparak ilerlemeyi, yol almayı hayal ettim. Rakiplerimi birer mahzur değil el ele yürünecek birer destekçi üzere görüyor ve en güzel işlerin rakiplerle birlikte yapabileceğine inanıyorum. Zira insanın etrafında benzeri işler yapan ne kadar güzel rakibi varsa kendi çıtasını da o kadar yükseltir.
PlumeMag topluluğu nasıl büyüyor? İnsanlara nasıl ulaşıyorsunuz?
İnsanlara kendi irtibat ağımız üzerinden ulaşıyoruz. Elden ele, kulaktan kulağa giden bir ağ olarak genişliyoruz. Bizim büyük bir grubumuz yok. Paydaşlarda dayanak metoduna dayanan bir modeli uyguluyoruz. Reklamdan çok aslında insan beşere bağlantıyla ilerliyoruz. İnsanların içinde olduğu ve birbirlerinİ davet ettikleri bir sistem çok daha sağlam. Örneğin Green Up Meetings No3’e katılan 250 kişinin nereden katıldıklarına baktığımızda %90’ının arkadaş olduğunu görüyoruz. Bu da aslında gerçek bir topluluk olduğunun ispatı ve büyüdüğünü gösteriyor.
Green Up Meetings birbirine takviye olmak isteyenler için bir topluluk
Şu anda biz de Green Up Meetings’in bir kesimi olmak istiyoruz diyen birçok insan var. Community building denilen bir şey var ve ben buna ticari bakmıyorum. Green Up Meetings’lere gelenler, inananlar burada konuşmayı yapanlar dinleyenler, birbirine takviye olmak isteyen beşerler benim için gerçek bir topluluk. Bize marka iş birliği için çok isim söyleniyor. Yalnızca takipçisi çok diye kendimizi, mefkuremizi yahut markamızı teslim etmiyoruz. Bizi anlayacak, bize anlatacak, bizimle ağlayacak, bizimle gülecek birilerine muhtaçlığımız var.
“Koklamaya kıyamam benim hoş manolyam”
15 yıllık kurumsal hayatımda her şeyi gördüm insanın beşere insan olarak yaklaştığını çok az gördüm. Daima sayılar daima sayılar daima projeler daima muvaffakiyetler konuşuldu ancak his pek yoktu. Aslında bütün markalar duyguya oynuyor ; memnunluk o şişenin içerisinde, haz şunun izinde vs. Lakin gerçek hisler asla konuşulmuyor. O yüzden en son Green Up Meetings’de lütfen hislerinizi anlatın dedik. Sen yardım ederken, sen proje yaparken ne hissediyorsun bunu anlat dedik.
Gerçekten herkes çıkarken dedi ki üstten bakarak bir bahşiş üslubunda sadaka verme dışında birinci kere birlik olduğumuzu hissettik. Sürdürülebilirliği içinde insan olmadan, birlik olmadan ve his olmadan konuşamayız. “Koklamaya kıyamam benim hoş manolyam” dizelerini yazan sanatkarların yetiştiği topraklarda yaşıyoruz biz. Ne oldu da oradan bu hissiz topluma geldik? Biz “İnsan insanı zehrini alır” denilen sözlerle büyümüş bir kuşağız.
“Bizim çalışmalarımızda lüks yahut alt olarak marka konumlandırmamız yok”
Korkmadan korkutmadan yeni nesile daha çok kelam veren, yeni nesil’i dinleyen bir yapı gerekiyor. Şirketlerin bütün müracaat ve idare heyetlerinde 20 yaşında ve 70 yaşında takımlar olması gerekiyor. Örneğin bir proje yapıyorsunuz 20 yaşlarda farklı görüşlerin değerlendirmesi gerekiyor.
PlumeMag birinci kurulduğunda birinci hangi markayla çalışmaya başladınız?
Ben PlumeMag’i kurduktan altı ay sonra Garanti BBVA ile çalışmaya başladık. Bugünkü üzere bir okuyucu kitlemiz ve marka bilinirliğimiz yoktu. Garanti bizden bir şey bekleyerek değil onların savunduğu sisteme kendi içerisinde alan açmak isteyen bir yayını desteklemek üzere çalışmaya başladı. Ve hala çalışmaya devam ediyoruz. Garanti BBVA’nın PlumeMag’in büyümesine ve bugün benim yapabildiğim işleri yapabilmemde dayanağı büyüktür.
PlumeMag’i destekleyen bütün markalar bu ekosistemin büyümesine sebep olan birer hami üzere. PlumeMag, büsbütün bağımsız yeşil aklamayı kabul etmeyen, gelecek jenerasyonlara ve tabiata hassas kişi, marka ve stk’ların kendilerini özgürce anlatabilecekleri tarafsız bir mecra. Markalar bizim üzere mecralara takviye olduklarında hem etkiyi büyütecekler hem ilgiyi yayacaklar ve Türkiye’de sürdürülebilirlik tarihinde çok kıymetli bir yere isimlerini yazdırmış olacaklar. Bizim tüm çalışmalarımızda lüks yahut alt olarak marka konumlandırmamız yok.
Biz beynin ve vicdanın alım gücüne nazaran bir gaye kitle belirliyoruz. Yapacağımız bir aktiflikte elektrikli Porche’si ile gelen ve ile elektrikli bisikleti ile bizim için tıpkı gaye kitle. Birlikte oturup geleceğe yönelik bir şey konuşabiliyorlarsa, bizim için gerçek gaye kitle diyebiliriz. 20.000 Euro’luk bir kral dairesi de 200 liralık bir karavan tatili de içeriklerimiz ortasında yer alabiliyor. Lüksün Yeni Kodları diye bir proje serisine başladık. Hilton Bomonti’de bir yılbaşı prova partisi yaptık.
Misafirler yılbaşı gecesine 190 yıllık Longines saatleri ve döngüsel iktisat modeli ile hayata geçen, genç bir teşebbüs markası olan Modaloop’un kiralık gece elbiseleri ile hazırlandırlar. Bizim davetimizden birkaç gün evvel de Kate Middleton Boston’da bir davete Londra’daki bir ikinci el giysi platformundan kiraladığı yeşil elbisesi ile katıldı. Yeni lüksün kodlarında biraz akıllı düşünmek gerekiyor.
Çok para verdiğin bir kıyafet bir gece sonra tabiata çöp olarak gidiyor. Küçücük bir nesneden bir konuta kadar her alışveriş aslında politik bir seçim. O yüzden de insanların bu seçimleri yaparken dikkat edecekleri mevzu kendi öz varlıklarıyla hangi sistemi büyüttüklerinin farkında olmaları. Kimi firmalar sahiden buna baş yormaya başladı zira şu an karşıt mentoringler var. Yirmi yaşlarında genç aktivistlerden mentoring alıyorlar.
Bankalarda bile küçülme iktisadı konuşulmaya başladı. Zira sürdürülebilirliğin en büyük mahzuru agresif büyüme modelleri. Artık dünyanın konuşulan bahisleri yaptığımız şeyin tabiata maliyeti ne olduğu. Zira genelde daima üretimsel ve ürünsel kurumsal maliyetler, tedarik edilen materyal eser üzerinden personel fiyatları üzerinden üzerinden hesaplanıyor.
Türkiye, dünyaya ayak uydurmak için mecburen değişmek zorunda. Zira bunu yakalamayan firmalar geri planda kalacak. Aslında istediğiniz kadar büyük bir firma olarak ana akım medyayı elinizde tutun, asıl sizin bağlantınızı o kulaktan kulağa denilen mecralar yapıyor olacak ve değişmezseniz, eleneceksiniz.
Green Up Meetings’e gençler nasıl bir katkı sağlıyor?
Ben şu modeli çok hoş buluyorum; Green Up Meetings’de bu mevzuda iki tane konuşmacımız var yirmili yaşlarda. Ekin Al tamir atölyesi diye çok hoş bir oluşumun kurucusu oburu de Işıl Ergincan etraf aktivisti. Bilhassa onların çıkmasını istedim ve onların konuşması gerektiğini düşündüm zira biz çok konuştuk.
Eskiden yirmili yaşlarda bireylerin büyük bir tepede konuşup koskoca insanlara bir şeyler anlatması olacak şeyler değildi. Asıl hakikat düşünmeyi, empatiyi bilen doğayı seven, gençler. Biz onları büyütürken vura vura katılaştırıyoruz aslında. Onların o katılaşmamış bozulmamış, sistemin hala kirletemediği bakış açılarıyla onları dinlememiz gerekiyor.
