İkinci tipe kalan seçim, bankacılık sistemine peş peşe gelen regülasyonlar derken hem bankacılık bölümü hem iş dünyası yaşanan son durumu “piyasalar dondu kaldı” tabiriyle tanımlıyor.
Konut, taşıt ve muhtaçlık kredilerinde talepler ya askıya alınıyor ya da 2 hafta önceye nazaran neredeyse 2 katına yükselen maliyete razı geliniyor. Kredi kartından nakit avans kullanımı kapatılırken iş dünyası“Kredi muslukları tek tek kapanıyor” diyor. Kimi gerçek bölüm temsilcilerine nazaran bu durum piyasalarda ‘domino’ tesiri yaratarak piyasanın nakit istikrarını bozabilir.
İş dünyası, “Bankalar finanse etmeyecekse kim edecek” yorumunu yapılıyor. Birtakım iş dünyası temsilcileri, geçmiş yıllarda verilen birtakım kredilerin kullanım alanlarının dışına taştığını hatırlatarak, “Seçim devrinde para verirsek sarfiyat döviz alır, döviz yükselir yaklaşımıyla musluklar kapanıyor. O devirde yapılan ne kadar yanlışsa bugün piyasanın kredi üzerinden sıkıştırılması da yanlış” dedi. Nakit akışının bozulmasıyla üreticiler, hammaddede ‘enflasyonist’ tesir yaratacak bir fiyatlamaya gidilmesinden de kaygılı.
İş dünyasının öngördüğü muhtemel senaryolar
-Nakit akışı bozulur, piyasada vadeler süratle düşer
–6 ay vadede ödenmesi gereken borç 1 aya iner
-İşletme sermayesi muhtaçlığı artar, parası olan da elinde tutar
–Sürdürülebilir büyüme, refah ve istihdamı düşürür.
-Faizler üst masraf, işletmeler için tehlikeli.
–Finansman zorluğu ihracatı baltalar.
-Firmaların mali yapısı bozulur, endüstrici çarkı döndüremez.
–Sanayicinin krediyle dönme . gereksinimi var, piyasa kilitlenir.
“Bankalardan kendi dövizimizi çekemiyoruz”
Reel dalda finansmana erişimde çok önemli problemler yaşandığını söyleyen İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel, “Bırakın TL yahut döviz kredi çekmeyi kendi dövizimize bile ulaşamıyoruz. Bankalar günlük 5 bin dolarlık hudut getirdiler. Kendi hesaplarımızdaki paramızı çekemiyoruz, ödemelerimizi yapamıyoruz, hem ithalat yaparken hem de ihracat yaparken elimiz kolumuz bağlanıyor. Biz de döviz gereksinimimizi dışarıdan karşılamak zorunda kalıyoruz.
Şu an biz kendi ithalat evraklarımızı almak için yani ham unsur almak için dışarıdan döviz topluyoruz, bilhassa de Kapalıçarşı’dan almak zorunda kalıyoruz. Orada da oluşan marj bizi çok zorluyor” diye konuştu. Kredilere getirilen sınırlamaları piyasalara müdahale manasına geldiğini söyleyen Önel, “Bu durum hür piyasada istemediğimiz ve piyasayı çok olumsuz etkileyecek bir durum. Beklentimiz tekrar olağan iktisat siyasetlerine dönüş ve merkez bankasının bilhassa de almış olduğu kararların esnetilmesi” dedi.
Krediye erişen dövize gidiyor
DÜNYA’ya bilgi veren üst seviye bankacılık kaynakları, bugün gelinen noktada bankacılık sistemi üzerine regülasyonlarla pek çok yük bindirildiğine işaret ederek, “Göğsümüzü gere gere Türk bankacılık sistemi sağlam diyoruz. Lakin bu kadar menkul değer baskısı ziyan etsinler demek oluyor” yorumunu yaparken bir öbür bankacı da kredi faizlerinin baskılandığı mevduat faizlerinde ise sonların aşıldığı bir ortamda bankacılık bilançosu açısından durumunun uygunca zorlaştığına vurgu yaptı. Bir diğer üst seviye bankacı ise “Kredi veriyoruz, regülasyon geliyor. Veriyoruz, geliyor. Verilen kredilerin dövize kayması istenmiyor. Lakin bir gerçekte var krediye erişen dövize gidiyor. Herkes eller havada kaldı. Vadesi gelen kredi çevriliyor lakin şu anda piyasa tam kristalize oldu” dedi.
ASKON Lideri Orhan Aydın: Finansa erişim üreticinin önünde pürüz olmamalı
Müreffeh bir Türkiye’ye erişmek istiyorsak üreticinin önündeki finansmana erişim meselesini ortadan kaldırmalıyız. Üreten kesim finansa erişim sorunu yaşamamalı. Her kim ben üreteceğim ya da üretimimi artıracağım diyorsa bilhassa desteklenmeli. Ne yazık ki, son devirde piyasalarda finansa erişim noktasında, çok önemli meseleler yaşanıyor. Bir an evvel ekonomik olarak rahatlamak istiyorsak üreticinin önündeki finansa erişim zorlukları kaldırılmalı.
İTHİB Lideri Ahmet Öksüz: Sürdürülebilir bir periyot yaşamıyoruz
Piyasada önemli bir kısıtlama var. Firmalar ithalat ödemelerinde zorlanıyor. Bu sürdürülebilir bir durum değil. Aslında bir müddettir krediye erişim konusunda yaşanan ıstıraplar vardı. Herkes seçime kilitlenmişti. Gösterge faizine nazaran faizler arttı, onunla bile kullandırılmıyor. 2. çeşitten sonra bir düzelme, açılma olacaktır. Dövizle ilgili kısıtlama devam ediyor. Merkez Bankası kuru ile hür piyasa kuru düzgünce açılmış durumda. Şu an yaşadığımız sürdürülebilir bir durum değil.
İDMİB Lideri İnanç Karaca: İhracatın baltalandığı noktaya geldik
Dünyadaki resesyon, Avrupa’da ve Amerika’daki faizlerin arttırılması ve enflasyon, talebin düşmesinin gerisinden, tıpkı vakitte da finansmana erişim zorlaştığı noktada ihracatı külliyen baltalayan noktaya geldi. Katiyetle finansmana erişim, paraya erişimle ilgili Merkez Bankası’nın ve de para siyasetini düzenleyen bütün kurumların durum alması gerekiyor. Eximbank’ta da ihracatçı paraya ulaşmakta, finansmana erişmekte zorlanıyor.
TETSİAD/ Hasan Hüseyin Bayram: Bankalar sanıyoruz tatile çıktı
Şu an bankacılık kredi sistemi çalışmıyor Bankalar, EYT ile ilgili çok düşük sayıları bile veremiyor. Bankalar zannediyorum tatildeler. İthalatçının kurunu yüzde 20 pahalandırsınlar. ihracatçıyı cezalandırmaya mı çalışıyoruz?
TÜRMOB Lideri Emre Kartaloğlu: Kredilerin durması piyasada zincirleme tesir yaratır
Şu an döviz fiyatı ve talebi dolaylı sistemlerle baskılanmaya çalışılıyor. Bu ise piyasada TL sıkışıklığına neden oluyor. Bu sakinliğe ve küçülmeye neden olacaktır. Bu nedenle seçim sonrası iktisat siyasetlerinin piyasa beklentileri paralelinde şimdiden belirlenmesi ve bir an evvel ilan edilmesi gerekiyor. Kredi konusunda sorun yaşayan şirketlerin ödemeleri aksadığında zincirleme bir sonuçla piyasa da dalgalanmalar olur
TGSD Lideri Ramazan Kaya: Faizlerin çok önemli artacağını gösteriyor
Şu an kredi muslukları neredeyse büsbütün kapandı. . Hatta kredi kartlarından nakit kullanılabiliyorduk, oranlar düşük olduğu için onu da kapattılar. Seçim sonrasına kadar önümüzdeki hafta da bu formda gidecek. Bu da faizlerin önemli biçimde artacağını gösteriyor. Burada aslında daralan bir iktisatta para musluğunun büsbütün kapandığı bir noktada kurumlar daha da güç duruma düşecek. Şu anda endüstricinin beklemekten diğer yapacağı bir durum yok.
TOBB / Onur Fayat: Konvansiyonel iktisada dönmek zorundayız
Piyasadaki sıkışıklık her geçen saat artıyor. Birinci cins sonrası süreçte seçim sonrası nasıl bir iktisat siyaseti güdülecek ve maliyetimiz ne olacak diye bilmeyen finans kuruluşları mümkünse bilhassa de TL tarafında kredi kullandırmamaya çalışıyorlar. Münasebetiyle piyasadaki sıkışıklık her geçen saat artıyor. Seçimden sonra kim gelirse gelsin konvansiyonel iktisat siyasetlerine dönülmek zorunda. Artık kimsenin taşıyacak gücü kalmadı.
Arzum Taraf. Kur. Başk. Murat Kolbaşı: İşletmelerde özkaynak kullanımı artıyor
Konulan yeni kurallara nazaran hareket ederek tüm firmalar finansmana erişimin bir formülünü bulmaya çalışıyor. Özkaynak kullanımı artıyor, ikinci cins seçim sonrası kredi sisteminin daha rahat işleyeceğine inanıyorum.
