Birol BOZKURT
Piyasalar tarihi seçimin sonrasındaki birinci süreç gününe epey hareketli başladı. Dolar/TL’de hudutlu üst taraflı bir reaksiyon olurken borsa tarafında volatilite arttı. Geçen hafta 500’ün altına gerileyen Türkiye’nin risk priminde (CDS) ise sıçrama yaşandı.
100 baz puandan fazla artan CDS’ler tekrar 600’ün üzerine çıkarak 6 ayın doruğuna çıktı. Mevzuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz piyasa uzmanları seçimlerden sonra dolarda bir sıçrama beklerken borsa tarafında yabancı satışlarının artabileceğini söylüyor. Borsa İstanbul haftanın birinci süreç gününe sert düşüşle başladı.
BIST 100 endeksi Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 2. tipe kalmasının akabinde açılışta yüzde 6.4 gerileyerek 4.489 puana indi. Kapanışta ise BIST 100 endeksiyüzde 6,14 paha kaybederek günü 4.501 puandan tamamladı. Borsa bir evvelki kapanışa nazaran 294,40 puan azalırken , toplam süreç hacmi 55,5 milyar TL oldu.
Piyasaları hareketli bir süreç bekliyor
Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce’nin adaylıktan çekildiğini açıklamasının akabinde seçimlerin birinci cinste biteceği beklentisiyle geçen hafta sert yükselişlerin yaşandığı Borsa İstanbul’da seçimlerin 2’nci tipe kalması meçhullüğü artıyor. Uzmanlar, bu iki hafta sürecek olan sürecin yeni belirsizlik manasına geldiğini söylüyor.
Ayrıca bilhassa pay senetlerinde volatilite olabileceğine dikkat çekiyor. Kur tarafında ise görece daha sakin bir seyir gözlendiğini söylemek mümkün. Bahisle ilgili görüştüğümüz bir bankacı, geçen hafta piyasalarda döviz talebinin çok yüksek olduğunu ve neredeyse bir aylık cari açık kadar yani 4 milyar doların TCMB tarafından satıldığını hesapladıklarını anlatarak, “Dolayısıyla döviz tarafında şirketler bölümünde çok büyük bir talep beklemiyoruz.
Sonuçta o talepte Millet İttifakı’nın kazanacağı ve kurun seçim sonrası yükseleceği beklentisinin satın alınması da vardı. Lakin kimin geleceğinden bağımsız seçimin sonuçlanması ile kesinlikle bir siyaset değişikliği olması koşul görünüyor. Merkez Bankası’nın döviz tarafında piyasayı artık altın satarak dengelemeye çalıştığını görüyoruz” dedi.
Hisseler seçim tesiri ile sert düştü
Görüşlerine başvurduğumuz bir piyasa uzmanı ise “Son beş günde borsa yüzde 8, bankalar yüzde 25, holdingler ise yüzde 10 prim yaptı. Piyasa birinci tıpta seçimin tamamlanacağını düşünüyordu. Geldiğimiz noktada 9 iş günü daha belirsizlik devam edecek” dedi.
Aynı piyasa uzmanı, “Piyasanın gözü kulağı Ankara’da olacak” yorumunu da yaparak şöyle devam etti: “Dolayısıyla geçen haftanın primi evvel bir eriyecek. Türk şirketler sağlamdır. Bu periyotta sanayi, holding, ihracat, turizm ve en değerlisi kıssası olan şirketler her vakit ön plana çıkar. Varlık fonu şirketlerinde kimi kamu bankalarını alıcı görüyoruz.”
Türk Lirası’nda baskı oluşabilir
İki hafta daha belirsizlik beklentisinin TL üzerinde baskı oluşturabileceğini söyleyen Dinamik Yatırım Başekonomisti Enver Erkan, “Bununla bir arada, hala lirayı savunmak için devlet bankaları öncülüğünde yapılan satışlar ve art kapı müdahaleleri spot ekranlara bakmayı biraz gereksiz hale getiriyor. Bu süreçte, tıpkı seçim öncesindeki iki haftada olduğu üzere sokak marjı gerçek durumu ortaya koyabilir.
İlk cinste bitecek varsayımı ile borsada alım yapanlar da satış yapabilirler. Hasebiyle iki haftalık süreç piyasalar açısından biraz kuvvetli geçebilir” diye konuştu. Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS), ikinci cinse kalmış üzere görünen cumhurbaşkanlığı seçimlerinin akabinde keskin yükselerek altı ayın doruğuna tırmandı.
Türkiye’nin 5 yıl vadeli borcunu iflasa karşı sigortalamanın maliyetini gösteren CDS, cuma gününe kıyasla 105 baz puan artışla 603 baz puana kadar yükseldi. S&P Küresel Market Intelligence bunun, 2022 Kasım ayından beri kaydedilen en yüksek düzey olduğunu belirtti. Türkiye’nin CDS’i geçtiğimiz hafta, 5 ay sonra birinci kere 500 baz puanın altına gerilemişti.
TL’nin istikametini faiz siyaseti belirleyecek
Seçimlerin ikinci cinse kalmasına bilhassa bankacılık paylarında sert satış yansısı verdiğini söyleyen Cet Yatırım Araştırma Genel Müdür Yardımcısı Cemal Demirtaş, “Geçen hafta içerisinde Muharrem İnce’nin cumhurbaşkanlığı adaylığından çekilmesiyle, birinci çeşitte seçimlerin sonuçlanabileceği istikametinde beklentiler oluşmuştu. Seçimlerde hiçbir adayın yüzde 50’nin üzerine çıkamaması, önümüzdeki 2 haftada yeniden piyasalarda dalgalı bir seyrin izlenebileceğini işaret etmektedir.
Seçimlerin 28 Mayıs’ta kesin sonuçlanmasının akabinde iktidara gelecek hükümetin iktisat konusunda atacağı adımlar sonraki devirde borsanın tarafıyla ilgili de bize fikir verecek. Bilhassa yabancı yatırımcı hissesinin düşük olduğu borsada, yerli yatırımcı bazlı satış baskısının ağır basabileceği ama haber ve bildiriler bazında aşağı üst istikametli hareketler bekliyoruz.
Mali yapısı kuvvetli, pazar konumu güçlü şirketlere odaklanıp pay senedinde çok seçici bir devirde olduğumuzu söyleyebiliriz. Doların ise istikametini, daha çok izlenecek para siyasetleri, faiz siyasetleri belirleyecektir. TL’nin genel olarak kıymet kaybetme mümkünlüğü yüksek seyretmeye devam ediyor” diye konuştu.
Moody’s’ten seçim değerlendirmesi
Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s Türkiye’deki seçimlere ait yayımladığı değerlendirmede yeni Erdoğan devrinin ‘ortodoks dışı çizginin devamı’ olacağını belirtti.
Moody’s seçimlerin akabinde yayımladığı değerlendirmesinde yeni bir Erdoğan periyodunun mevcut ortodoks dışı ve sürdürülemez siyasetlerin, çok yüksek enflasyonla birlikte makroihtiyati önlemlerin ve ağır kur baskılarının devamına işaret edebileceğini belirtti. Notta Kemal Kılıçdaroğlu zaferinin ortodoks siyasetlere dönüş ihtimalini artıracağı ve aktif bir formda bu siyasetlerin uygulanması durumunda bunun kredi notuna uzun vadede olumlu tesiri olabileceği belirtildi.
Piyasaların en istemediği senaryo gerçekleşti
Geçtiğimiz hafta 500’ün altına gerileyen CDS’lerin 600’lerin üstüne gittiğine dikkat çeken İstanbul Portföy Yönetici Ortağı Tufan Deriner, “Seçimlerdeki belirsizliğin bu üst taraflı harekette tesirli olduğunu söyleyebiliriz.
Ekonomi siyasetlerinde olağanlaşma adımları görmezsek CDS’lerde üst gidişin devamını görebiliriz. Dolar/TL çok uzun vakittir baskı altında tutuluyor. Bu seçimden sonraki beklentimiz kurun biraz daha üst gitmesi istikametindeydi.
Önümüzdeki iki haftalık süreçte hudutlu bir üst gidiş görebiliriz. Fakat seçimden sonra ben süratli bir hareket bekliyorum. Merkez Bankası rezerv erittiğini biliyoruz, doğalgaz ödemelerinin ertelendiğini ve kamu bankaları aracılığıyla bir baskı kurulduğunu görüyoruz. Seçimlerden sonra dolarda yüzde 10- 15 civarında bir sıçrama olabilir. Pay tarafında ise gelen düzeltmenin yabancılardan kaynaklandığını söyleyebilirim.
Geçen hafta yabancıların alım yaptığı BİMAŞ, Koç Holding ve dört büyük banka paylarının tabandan süreç gördüğüne şahitlik ediyoruz. Seçimlere yönelik piyasaların en istemediği senaryo gerçekleşti diyebiliriz. Borsanın 4 binler düzeyine hakikat bir düşüşün olabileceğini lakin uzun vadede enflasyonist ortamın devamıyla birlikte üst istikametli ivmenin devam edeceğini düşünüyorum” dedi.
