Kenan SERTALP
Bursa’da 60 yıldır faaliyet gösteren Ermaksan, Türkiye’de birinci çip üretimini gerçekleştirerek dikkatleri üzerine çekti. O denli ki hem iktidar hem de muhalefet cephesi Türkiye’nin muvaffakiyet kıssalarını anlatırken Ermaksan’ı da örnek olarak gösteriyor.
Çünkü şirket çip üretimiyle ihracatta kilogram bedelini 6 dolardan 10 bin dolara çıkarmayı hedefliyor. 2008 yılında başladığı ArGe çalışmalarının meyvesini 7 yıl sonra alan şirket, 30 milyon euro yatırımla 2015’te çip üretimine başladı. Savunma sanayinden makine üretimine kadar pek çok alanda ürettiği çipleri kullanan Ermaksan, 120 ülkeye de ihracat gerçekleştiriyor.
Bugün dünyanın pek çok ülkesine satmakta oldukları sac sürece makineleriyle global bir teknoloji şirketi haline dönüşen Ermaksan’ın gelişiminde şirketin kurucusu Erol Özkayan’ın oğlu Ahmet Özkayan ve kızı Neslihan Özkayan Er’in idaresinde yer almasının da büyük tesiri var. 100 bin metrekare alanda çağdaş tesislerde, bin kişilik yetişmiş grubuyla üretim gerçekleştiren Ermaksan’ın kuruluş öyküsü ise hayli enteresan. Ermaksan’ın ikinci jenerasyon temsilcisi Genel Müdürü Ahmet Özkayan ile şirketin dünü bugünü ve yarınını konuştuk.
Ermaksan’ın kuruluş kıssası nedir?
Bursa’da bugün dünya ölçeğinde üretim yapan pek çok marka üzere Ermaksan Makine’nin hikayesi de emsal imkansızlıklar içerisinde başladı. Babam Erol Özkayan 10 yaşından itibaren hem at otomobilleri üretiminde çıraklık yapmış hem de liseyi bitirmiş. Bir torna atölyesinde edindiği sanatı sayesinde bittiğinde dönüş parası bulamadığı askerlikte de kademede çalışmış. Annesinin karşı çıkması ile Almanya’ya personel olarak gitmekten vazgeçmiş ve ikinci el bir tornayı 10 ay taksitle 1.000 liraya alarak küçük bir atölyede Ermaksan’ın temellerini atmış.
Hangi alanla işe başlamış?
Babam o günlerde Bursa’da revaçta olan dokumacılık ve dokumacılık makinalarına kesim yaparak başladı. Gereksinim olduğunu gördüğü her makineyi yaparak iş hayatında faal bir çizgi izlemiş. Jeneratörden, lifte, deri tıraş makinesine kadar ürettiklerini pek çok bölüme satmış.
Hatta ürettiği dokuma makineleri ile dokumacılık işine dahi girmiş. Erol Makine Sanayi, Ermaksan ismiyle, 1989’da sac sürece makineleri üretimine başlamış ve adım adım teknolojilerini geliştirmek için bir dönüm noktası olmuş.
Çip teknolojisinin dünyada geldiği nokta ve Türkiye’ye yansıması nedir?
Çip teknolojisi yani yarı iletkenler; şu anda dünyada dorukta olan, ömrümüzü, hayat tarzımızı, gelecekle ilgili hayallerimizi ve hatta birçok iş kolunu belirleyen sistemler ve kıymeti vakitle artarak devam edecek. Hasebiyle son derece kıymetli stratejik bir alan. Biz üretim tarafında olduğumuz için üretim alanı olarak görüyorum ancak kullanım, tasarım üzere çok geniş alanlara sahip.
Çip teknolojilerine kıymet atfeden alanlar neler?
En kolayı, hepimizin elinde olan telefonlar, bilgisayarlar, otomotiv dalı, uzay, havacılık, irtibat, medikal, tıp… Aslında tüm alanlarda yarı iletken teknolojisi kullanılıyor ve hepsi yarı iletken teknolojisiyle ilerliyor. Bu teknoloji ilerledikçe insanlık çağı da ilerliyor.
Dünyada çok revaçta olan bu sistem Türkiye’de ne pozisyonda?
Türkiye şu an çipi ithal ettiği için kullanıcı tarafında. Üretim tarafını soruyorsanız seri üretim olarak rastgele bir yatırım yok. Yani mikro işlemciler üzerinde Ar-Ge, üniversite bazında çalışmalar var Türkiye’de bir seri üretim çizgisi yok.
Ermaksan’ın ayırt edici özelliği ve artıları nelerdir?
Bizim ürettiğimiz çipler, lazer çipleri yani ışıyan çipler. Bu görünür görünmez dalga uzunluklarında, lazer dalga uzunluğunda, ultraviyole dalga uzunluğunda ışın üreten çipler. Onları da kendi tesisi mizde diot paketleri haline getirip büyük lazer modüllerine çeviriyoruz.
Aslında biz güneşi simüle eden çipler üretiyoruz. Bu çiplerin farklı bir özelliği de ışın çıkartan ve karşıdan gelen ışınları algılayan dedektörlerde olabilmeleri. Bu haberleşme, lazer işaretleme, savunma sanayi teknolojileri, medikal üzere alanlar yaratıyor. Bu tıp diotlar yüksek teknoloji dediğimiz aslında mikro işlemcilerden yani bilgisayarda kullanılan çiplerden çok daha değerli, çok daha niş sistemler.
Peki Ermaksan’ın seri üretim basamağında ayırt edici noktaları nelerdir?
Türkiye’deki birinci özel kesim seri imalat çip üreticisiyiz. Kendi çipini kendi tasarlayan bir üreticiyiz. Bu yatırımı yaparken dışarıdan rastgele bir lisans almadık. Buradaki ana gayelerimizden birisi bu çip teknolojisine sahip olmaktı. Bu bize yüksek maliyet getirdi ve birtakım süreçler önümüze çıkarttı ancak biz bu teknolojinin yüzde 100’üne hakim olmuş olduk. Biz üretip de ne olduğunu bilmediğimiz bir alan yok.
Çip üretirken çok yeni ve farklı alanlar çıktı karşımıza. Hasebiyle Ermaksan yalnızca bir model çip üreten ve bunu gittiği yere kadar üretmeyi düşünen bir şirket değil. Ermaksan elektronik kümesi bu bahiste daima kendini geliştiren, araştıran Hatta buluş yapma potansiyeli olan ve patentleri olan bir yüksek teknoloji şirketi.
Biz makineciyiz, amacımız makine ile teknolojiyi paralel götürebilmek. 60 yıllık makine fabrikasından aldığımız dayanakla bir çip teknoloji kümesi kurduk, buradaki çıktıları da tekrar makinede kullanmaya başladık. Bu da sürdürülebilir makineyi destekledi. Yeniden elektronik kümemiz ihracat yapmaya başladı. Ve yatırımlarımız da bu alanda devam edecek.
“Teknolojiyi âlâ kullanan muhteşem güç haline gelir”
Sektörün geleceğine yönelik kanılarınız neler?
Baktığımız vakit ülkeler stratejik olarak bu sistemleri üretmek için yatırım yapıyorlar. Zira durumu yalnızca çip olarak pahalandırmıyor. Çip kendi başına aslında ucuz lakin teknolojiyi geliştirme alanındaki yararı çok büyük. Örneğin çiple yazılımı bir ortaya getirdiğinizde ortaya yapay zeka çıkıyor. Kuantum bilgisayarlar ve harika bilgisayarlar da yavaş yavaş devreye girmeye başladı, bundan sonrasında neler olacağını göreceğiz.
Yani çip yalnızca çip değildir…
Kesinlikle… Çip üretim tesisi aslında muazzam para kazanan bir tesis değildir. Zira çok yüksek yatırımlarla ortaya çıkar, idamesi çok zordur, çalışan insanları yetiştirmek ve orada tutmak kolay değildir. Fakat teknolojiyi düzgün kullandığın takdirde bir ülkeyi muhteşem güç haline bile getirebilir.
