İşçinin çalışma şartlarında temelli değişiklik yapılabilmesi için yazılı isteğinin alınması gerekir. Şirketin taşınması yahut vazife yerinin değiştirilmesi çalışanın çalışma şartlarında temelli değişiklik manasına gelebilir lakin çalışanın değişikliği kabul etmeyip kıdem tazminatı alabilmesi için aranan birtakım kurallar bulunuyor. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, soruları yanıtladı.
“Çalışmakta olduğum firma İstanbul’un Başakşehir ilçesinden Arnavutköy Deliklikaya bölgesine taşındı. Adres değişikliğinden ötürü tazminat alma hakkım bulunuyor mu? (İsmi saklı)
Bireysel iş kontratınızda yahut varsa toplu iş kontratınızda gerektiğinde vazife yerinin değiştirilebileceğine dair bir karar varsa iş yerinin taşınması hasebiyle iş akdini haklı fesih yapamazsınız.
Sözleşmede bu türlü bir karar yoksa haklı fesih yapıp yapamayacağınız şartlara nazaran değişir. İş yerinin taşınması size ek ulaşım masrafları çıkarmıyorsa, günlük ömrünüzü olumsuz etkilemiyorsa haklı fesih yapamazsınız. Patron iş yeri taşınan emekçilere taşınmadan kaynaklı problemleri giderecek halde kolaylık sağlamışsa, örneğin ulaşım için servis imkânı vermişse yeniden haklı fesih yapamazsınız.
Ancak, tıpkı büyükşehir sonlarında olsa dahi iş yerinin taşınması nedeniyle ek ulaşım masrafları ortaya çıkmışsa, patron ulaşım konusunda kolaylık sağlamamışsa, işe gidiş geliş saatleri günlük hayatınızı olumsuz etkileyecek boyutta ise haklı fesih yapabilirsiniz.
Yargıtay’ın bu mevzuda verilmiş çeşitli kararları bulunuyor. Örneğin İstanbul’un Avrupa yakasındaki Avcılar’dan tıpkı yakada bulunan Beşiktaş’a yahut Avrupa yakasındaki Güngören’den Asya yakasındaki Çekmeköy’e nakledilen çalışanların iş akdini feshetmesini haklı buldu.
Ancak, Ankara merkezinden 70 kilometre uzaklıktaki Temelli’ye taşınan iş yerinin, taşınma sonrası servis koyarak ulaşım kolaylığı sağlaması nedeniyle personelin haklı fesih yapamayacağına hükmetti.
2008 SONRASI İŞE BAŞLAYANLARIN KIDEM TAZMİNATI YAZISI
Sigortalı çalışmaya 31 Ağustos 2009 tarihinde başladım. Şu an 3.853 prim günüm bulunuyor. Daha evvelki bir yazınızda 2008 yılından sonra çalışmaya başlayanların 4600 ile 5400 ortasındaki kademeli prim gününü tamamlamaları halinde kendi istekleriyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabileceklerini belirttiniz. Fakat, bilgi almak için gittiğim SGK merkezindeki vazifeliler bu türlü bir bilgiye sahip olmadıklarını söyledi. Prim günümü doldurduğumda kıdem tazminatı almamın mümkün olup olmadığını anlamaya çalışıyorum. Yardımcı olursanız sevinirim. (Tuğba A.)
Sorunuza geçmeden evvel genel bir hatırlatma yapayım. Yaş dışındaki taban emeklilik şartlarını yerine getirerek kıdem tazminatı alma hakkı sigortalı çalışmaya başlama tarihine nazaran değişir.
8 Eylül 1999 ve öncesinde çalışmaya başlayanlar: 15 yıl sigortalılık müddeti ve 3600 prim gününün birlikte sağlanması gerekir.
8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri ortasında çalışmaya başlayanlar: 25 yıl sigortalılık müddeti ve 4500 prim gününün birlikte sağlanması ya da sigortalılık müddetine bakılmaksızın 7000 prim gününün tamamlaması gerekir.
30 Nisan 2008 tarihinden sonra çalışmaya başlayanlar: Bu gruptakilerin tabi oldukları prim günleri 4500’den 5400’e kademeli olarak çıkacak. 30 Nisan 2008 tarihinden 2008 yılı sonuna kadar çalışmaya başlayanlarda 4600 gün aranacak. Sonraki her yıl prim günü 100 gün artacak. Sigortalılık mühleti ise aranmayacak.
Yaş dışındaki taban emeklilik şartlarını yerine getirenlerin patrondan kıdem tazminatı alabilmesi için öncelikle Toplumsal Güvenlik Kurumu’ndan yazı almaları gerekir. SGK’nın hususla ilgili genelgesi 8 Eylül 1999 öncesi çalışmaya başlayanlar açısından netlik içeriyor lakin bu tarihten sonra çalışmaya başlayanlar açısından net değil.
Bununla birlikte, SGK, uygulamada tereddüt yaşayan ünitelerin talep etmesi halinde tereddütte kalınan konularda görüş bildiriyor. Gerek 8 Eylül 1999 sonrası çalışmaya başlayanlar, gerekse 30 Nisan 2008 sonrası çalışmaya başlayanların kıdem tazminatı alabilmesi konusunda toplumsal güvenlik merkezlerinden gelen talepler üzerine görüş yazısı gönderiliyor.
8 Eylül 1999 sonrası çalışmaya başlayanlar gerekli şartları yeni yeni sağlamaya başladıklarından taşra teşkilatından bundan sonra daha çok talep olacaktır. Bu nedenle iç yazışmayla da olsa bilgilendirme yapılması yararlı olur diye düşünüyorum.
EYT’DEN EMEKLİLİK İÇİN EKSİK PRİM GÜNÜNÜ BORÇLANMAK AVANTAJLI MI?
4 Haziran 1981 doğumluyum. Askerliğimi kısa periyot olarak 2008 yılında yaptım. Birinci SSK giriş tarihim 01.12.1998’dir. Toplam prim gün sayım 5683 ve 5975 güne tabiyim. EYT kapsamında emeklilik için 4 Haziran 2024 tarihinde yaş kaidesini sağlamış oluyorum fakat o tarihte primlerim 82 gün eksik kalıyor. Sizce askerlik borçlanması yapmadan 5975 günü tamamlayacağım 26 Ağustos 2024 tarihini mi beklemeliyim? Yoksa tüm askerlik borçlanmamı yapıp daha erken mi emekli olmam mantıklıdır? (Süleyman G.)
Mart ayında yürürlüğe giren emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi ile 8 Eylül 1999 tarihinden evvel sigortalı çalışmaya başlayanlar için yaş koşulu kaldırıldı. Siz çalışmaya 18 yaşından küçük iken başladığınızdan 25 yıllık sigorta başlangıcınız 18 yaşını doldurduğunuz 4 Haziran 1999 tarihi sayılır. Buna nazaran, 25 yıllık sigortalılık müddetini 4 Haziran 2024 tarihinde dolduracaksınız.
Eksik prim günlerinizi tamamlamak için bugünkü minimum fiyat üzerinden günlük 142.08 TL ödersiniz. Alacağınız emekli aylığı en düşük 7.500 TL üzerinden bağlansa bile askerlik borçlanması yapmak daha avantajlıdır. Böylelikle haziran ayında emeklilik dilekçesi vererek 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren emekli aylığı almaya başlarsınız.
Askerlik mühletinin tamamını borçlanmanıza gerek yok, yalnızca haziran ayı prestijiyle eksik kalacağını hesapladığınız gün kadar borçlanma yapmanız kafidir.”
