Göğüs Hastalıkları Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Melahat Bekir Külah, global ısınmaya bağlı mevsimlerin kaymasıyla birlikte bahar alerjenlerinin daha erken başladığını ve daha uzun sürdüğünü açıkladı.
Dr. Öğr. Üyesi Külah, toplumda yaklaşık her 3 şahıstan birinin alerjik bünyeye sahip olduğunu belirterek “Atopik bireylerin büyük bir kısmında kıymetli kısmında ekseriyetle mevsimsel meseleler kelam mevzusudur. Yani muhakkak mevsimlerde şahısta alerjik yakınmalar başlayabilir yahut varsa şiddeti artabilir. Belirli bir mevsimde ortaya çıkan alerji mevsimsel alerji (alerjik rinit) olarak isimlendirilir. Halk ortasında ‘saman nezlesi’olarak da bilinen mevsimsel alerji, bağışıklık sisteminin polen üzere dış ortamdan gelen bir alerjene çok reaksiyon sonucu ortaya çıkar” diye konuştu.
POLENLERİN 3 FARKLI PERİYODU VAR
Baharla birlikte uyanan bitkiler tarafından yapılan ve rüzgarla etrafa yayılan çiçek tozları yani polenlerin mevsimsel alerjilerin en önemli nedeni olduğuna dikkati çeken Dr. Öğr. Üyesi Külah, şöyle devam etti:
“Polenlerin de üç başka devri olup ilkbaharda ağaç polenleri, ilkbahar-yazın çimen polenleri ve yaz sonu-sonbahardaki kimi yabani ot polenleri atmosferde ağırdır. Ülkemizde de Avrupa’daki üzere çimen polenleri çok yaygın olduğu için bu periyotta asıl sorumlu alerjenler çimen polenleridir. Yaz-sonu ve sonbaharda yabani ot polenlerine bağlı olarak da alerjik nezle görülebilir. Hastalar bu polenlerin hangisine karşı alerjik ise o dönemde alerjik tepki gösterir. Bu şahıslarda kalıtsal-yapısal bir yatkınlık kelam hususudur. Herkes polenlere karşı alerjik bir reaksiyon vermiyor. Sadece atopik yapılı şahıslarda bu tip reaksiyonlar ortaya çıkıyor. En sık Mart, Nisan, Mayıs Haziran aylarında görülse de bu alerjiler sonbaharın sonuna kadar devam eder. Global ısınma, kış aylarının sert geçmemesi, baharın daha erken gelmesi bahar alerjenlerine maruziyet mühletini uzatmakta, artık ağaç yahut ot olsun polen dönemi daha erken başlamakta ve daha uzun sürmektedir.”
BELİRTİLERİ HAYAT KALİTESİNİ DÜŞÜRÜYOR
Dr. Öğr. Üyesi Melahat Bekir Külah, bahar alerjisine bağlı yakınmaların şahıstan bireye farklılık gösterdiğine işaret ederek, şu bilgileri verdi:
“Birçok şahısta burun akıntısı, tıkanıklığı, burun içinde kaşıntı; art geriye hapşırıklar, geniz akıntısı, gözlerde kaşınma, kızarma, batma; gözaltlarında torbalanma ve morarma, boğazda ağrı, kaşıntı ve ses kısıklığı, kulaklarda doluluk ve kaşıntı olabilir. Geniz akıntısı nedeniyle tekrarlayan sık boğaz temizlenmesi balgamsız, kesik kesik bir öksürüğe yol açabilir. Bazen polenlerin çok ağır olduğu dönemlerde kuru öksürüğe ek olarak, nefes darlığı ve göğüste hırıltının da görüldüğü ‘alerjik astım’ dediğimiz durum ortaya çıkar. Burun tıkalı olduğu için uykuda daima ağız teneffüsü yapmak, boğazda kuruma ve sık uyanmaya neden olur. Sonuçta uyku kalitesi bozulacağı için gün içinde yorgunluk, halsizlik de olabilir ve sonuçta kişinin okul/iş başarısı etkilenir. Münasebetiyle bahar alerjisi bireyin ömrünü tehdit eden bir hastalık olmamakla birlikte ömür kalitesini kıymetli ölçüde bozmaktadır.”
ALERJİYİ TESPİT ETMEK EPEY KOLAY
Mevsimsel alerjileri tespit etmenin çok kolay olduğuna değinen Dr. Öğr. Üyesi Melahat Bekir Külah, “Eğer çok dikkatli, ayrıntılı ve titiz bir anamnez ya da hikaye alınır ise şahıslarda hangi cinste bahar alerjisi olduğu rahatlıkla tespit edilebilir. Belirtilerin hangi devirde ortaya çıktığına nazaran de hangi bitkilerin polenine karşı alerjinin olduğu da bulunabilir. Bu bilgilerin yetersiz kaldığı durumlarda deri prick testlerine başvurulur. Prick deri testleri teşhiste en çok kullanılan testlerdir. Bu testler ucuz, kolay, hassas ve çabucak sonuç veren testlerdir. Sıvı alerjen unsur ön kolun ön yüzeyine damlatılır, alerjen damlatılan deri yüzeyine ‘lanset’ ismi verilen steril ve tek kullanımlık ucu sivri iğne ile uygulama yapılır. Test uygulandıktan sonra 15-20 dakika beklenir ve takiben elde edilen deri testi sonuçları kıymetlendirilir. Deri prick testleri uygulanamayan olgularda, kanda spesifik ”IgE” ölçümü yapılarak teşhis konur. Astım belirtileri olan yani öksürük, nefes darlığı, hırıltılı teneffüs üzere şikayetleri olanlarda teneffüs işlev testleri de yapılmalıdır” dedi.
POLEN MEVSİMLERİNDE BUNLARA DİKKAT EDİN
Dr. Öğr. Üyesi Melahat Bekir Külah, mevsimsel alerjilerden korunmanın yolunun hastanın bu alerjenin bulunduğu ortamlardan uzak durması olduğuna işaret ederek, şu bilgileri verdi:
“Bu tedbirler yalnızca polenlerin ağır olduğu mevsimler için geçerlidir. Polenler gün içinde bilhassa sabah erken saatlerde ve öğlen saatlerinde havada ağır olarak bulunur. Yağmur yağdıktan sonraki birinci birkaç saat ve akşam saatlerinde polen yoğunluğu büyük oranda azalır. Dışarıda yapılacak aktivitelerin vakit planlaması âlâ yapılmalıdır. Kuru ve rüzgarlı havalarda mecburî değilse hastalar dışarı çıkmamalıdır. Açık hava aktivitelerinde bulunmamalı yahut en aza indirmeleri gerekir. Sportif faaliyetler için kapalı alanlar tercih edilebilir.”
Giyimimizde yapacağımız değişikliklerle alerjinin tesirlerinin azaltılabileceğini söyleyen Külah, şınları ekledi:
“Şapka, gözlük, uzun kollu ve bacaklı giysiler tercih edilmeli, meskene girince bu giysiler değiştirilmeli, bol su ile duş alınmalı yahut saç ve yüz bol su ile yıkanmalı. Çamaşırlar mümkünse polen mevsiminde konut içerisinde kurutulmalı yahut kurutma makinesi kullanılmalı. Kapı ve pencereler bilhassa polenlerin ağır olduğu saatlerde kapalı tutulmalı. Konutta ve otomobilde polen filtreli klima kullanılmalı. Otomobil kullanırken camların açık olmamasına dikkat edilmesi büyük kıymet taşır. Toplu taşıma araçlarında seyahat ediliyorsa, açık pencere yahut kapılardan uzakta oturmaya uğraş edilmeli. Ancak birçok vakit bu önlemlerin uygulanması mümkün olmayabilir. Bu üzere durumlarda hastanın şikayetlerini denetim altına alacak ilaçlar önerilir. Burun ilaçları, göz damlaları, alerji hapları, iğneler ve astım belirtileri olan şahıslarda nefes açıcı ilaçlar, alerji tedavisinde kullanılabilir. İlaçların tesirini göstermesi için ortadan 1-2 haftanın geçmesi gerekir. Bu üzere tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda immünoterapi yahut aşı tedavisi de mümkündür.”
