Nurdoğan ARSLAN ERGÜN
Konut sektöründeki çok fiyat artışını izlenen yanlış politikalara ve enflasyona bağlayan Mars Gayrimenkul İcra Heyeti Lideri Hakan Bucak, dalın yıllık 300-400 bin adet ekside kaldığını belirtti. “Yıllık talep 1 milyonun üzerinde, üretim 500-600 bin adet. Üretemediğimiz malın cezasını da fiyatla ödüyoruz” diyen Bucak, “İnşaat dalına karşı bir bürokrasi var” yorumunu yaptı. Faiz, enflasyon üzere belirsizliklerin üretimi zorlaştırdığını dile getiren Bucak, “Bu belirsizlik bir süre daha gidecek üzere. İstikrar kurulmazsa gayrimenkul geliştiricisinin inşaat yapma hevesi azalacak” diye konuştu. Konut fiyatlarında bir-iki yıl düşüş beklemeyen Bucak, “Ancak kimi bölgelerde fiyatlar bilhassa kiralama noktasında çok şişti. Ortodoks iktisada geçilirse bu köpüklerdeki inişler başlar. Gelişen bölgeler, oturmuş bölgelerdeki fiyatlar kolay kolay düşmez. Artış ise azamî enflasyon oranında olur” dedi. Kamunun politikasının fiyatları düşürme üzerine olmaması gerektiğini tabir eden Bucak, şunları söyledi: “Konut politikalarını fiyatları düşürmeye yönelik yaparsanız üretim olmaz. Barınma krizi başlar. Devlet konut fiyatlarını düşürmeye yönelik değil de gerçek talep ve arzı dengeleyecek konut politikaları geliştirip fiyatları sahanın belirleyeceği bir politika geliştirmeli.”
Gayrimenkul dalının orta ve uzun vadede en çok kazandıran yatırım enstrümanı olduğunu söyleyen Bucak, şöyle devam etti: “Son 10 yılın ortalamasına baktığımızda borsa yüzde 18, dolar yüzde 24, euro yüzde 21, altın yüzde 29, gayrimenkul ise yüzde 33.81 getirmiş. Artık uzun vadede gayrimenkul bütün öteki finansal enstrümanlara nazaran her vakit daha yeterli getiri getiriyor.” Gayrimenkulü toparlama, büyüme, hiper arz ve düşüş olarak 4 evreye ayıran Bucak, “Toparlama ile büyüme evresinde yakalarsanız çok güzel. Lakin büyümeden hiper arza geçerse orda stok oluyor. 2017 örneğinde olduğu üzere; 2 milyon konut üretildi, 700 bini satıldı. Bu yıl kamunun kampanyalarıyla periyoduydu lakin hiper arza geçemedi. Hiper arza geçmeniz için ekonominin uygun gitmesi, belirsizlik olmaması lazım. Münasebetiyle bölüm tıkandı” diye konuştu.
“Türkiye stratejik yanılgılar yaptı”
Deprem söylentilerinin yanında Ruslar’ın fiyatlardan rahatsız olduğu için Türkiye yerine Dubai üzere bölgelere yöneldiğini söz eden Bucak, “Yabancılara peşinatlar yüzde 50’den başlıyor. Orda ise yüzde 5 peşinat. Rus medyasında da Türkiye’ye karşı karalama yapılıyor. Bali, Tayland, Montenegro, Dubai üzere bölgelere kayma başladı. Ruslar’a ayda 2 bin-2 bin 500’lere yakın satış yaparken artık bin 200’lere kadar düştü” dedi. Dünyada 400 milyar euroluk bir uluslararası gayrimenkul para akışı olduğunu aktaran Bucak, “Türkiye’nin burdan aldığı hisse yüzde 1.5-2. Gerçek potansiyel 40 milyar euro. Şu anda bunun ekmeğini Dubai, Suudi Arabistan, ABD yiyor. Şu an Mısır listeye ekleniyor. Türkiye emlak konusunda çok stratejik hatalar yaptı; peşinat, finans konusunda yeterli yönetemedik” şeklinde konuştu.
“Arsaya talep konuttan daha fazla”
İmar belirsizliklerine rağmen sarsıntının de tesiriyle yere olan talebin daha fazla olduğunu söyleyen Hakan Bucak, “Özellikle son bir yılda yere olan iştah konuttan fazla. İmar belirsizlikleri de çözülüp planlama sistemi getirilirse Türk halkı yere yatırım yapmak ister, toprağı seviyoruz” dedi.
“Küçük paylaşımlı ofislere muhtaçlık var”
Gayrimenkul bölümünde ofis arz problemine da dikkat çeken Hakan Bucak, “Ofisler yapılıyor ancak asıl muhtaçlık olan küçük ya da paylaşımlı ofis. Bugün satılık birçok boş ofis binası var. Fiyatlar 25 milyon dolardan başlıyor. KOBİ, bunun tek katını bile alamaz ki. Lakin tek katını kiralıyor o da 550 metrekare. 550 metrekareyi 120 bin liraya kim kiralayacak? O yüzden yeni çağa uygun küçük paylaşımlı ofis üretimine muhtaçlık var. Mevcut ofisler talebi karşılamıyor” diye konuştu.
ABD’de konut alımı yüzde 100 arttı
Yatırımcı-acente, geliştirici-acente ortasında satış mühendisliği başta olmak üzere 47 ülkeye konut satışı noktasında hizmet veren Mars Gayrimenkul, 3 ay evvel ABD yapılanmasını tamamladı. ABD’de yabancıların gayrimenkul pazarındaki hissesini 200 milyar dolar olarak açıklayan Hakan Bucak, “Biz de ABD’de yatırım yapmak isteyen insanlara yatırım, ikametgah, vatandaşlık üzere fırsatlar yaratıp portföy üretip Amerika’da bu politikayı yanlışsız bir sistematik bir biçimde, inançlı bir halde sunmaya başlayacağız” dedi. ABD’de bilhassa kiralamada yıllık yüzde 8-10 üzere getirisi olduğunu söyleyen Bucak, 2023’ün birinci 4 ayında 2022’ye nazaran Türkler’in ABD’den konut alımlarının yüzde 100 arttığını kaydetti.
