Emre ERGÜL
Son 20 yılda ekonomik krizlerle boğuşan, AB’ye yük olmasından ötürü Euro Bölgesi’nden atılması konuşulan Yunanistan “büyük bir dönüşüme imza attı.” Memleketler arası kredi kıymetlendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P), komşunun notunu durağandan müspete çevirdi.
Komşunun kurumun B— puanına (S&P’nin en düşük yatırım ülke kategorisi) yükselmesine ramak kaldı. Yunanistan Merkez Bankası da dahil ülkenin önde gelen iktisat kurmayları, bu terfinin 21 Mayıs seçimlerinden sonra gerçekleşeceğine inanıyor.
Tek kural, yeni hükümetin ıslahatlara devam etmesi… İngiliz Financial Times gazetesine konuşan Eurobank’ın CEO’su Fokion Karavias, “Yatırım yapılabilir seviyeye dönüş Avrupa mali sistemindeki en büyük geri dönüşün işareti olacaktır” derken, şöyle devam etti: “Yunanistan’ın Euro Bölgesi’nden çıkmasını isteyen birçok ses vardı. Hiçbir şey imkansız değil.” Yıllarca Avrupa’nın “problem çocuğu” olan Yunanistan yükselişe geçti.
İşte sayılar: Gayri safi yurtiçi hasıla 2021’de yüzde 8.4 ve geçen yıl yüzde 5.9 genişledi. Ülke 2022’de yüzde 0.1 faiz dışı bütçe fazlası verdi. Bankaların bilançolarında şu anda takipte olan kredilerin ölçüsü 2016’da yüzde 50’den fazlayken şimdilerde yüzde 7’lere indi.
Pandemi sırasında yüzde 206’ya yükselen Yunan hükümetinin borcunun GSYİH’ya oranı geçen yıl yüzde 171’e; 2012’den bu yana en düşük düzeye düştü.
Bu, dünyadaki en süratli borç azaltma oranlarından biri oldu. Derecelendirme kuruluşlarındaki ve Goldman Sachs üzere yatırım bankalarındaki ekonomistler, Yunanistan’ın bu yıl ve gelecek yıl AB’den daha güzel performans göstermeye devam etmesini bekliyor.
Yunanistan’ın yine elde etmeyi hayal ettiği “yatırım kategorisi,” S&P’nin 70 ülkeyi dahil ettiği bir kategori. Bir Yunan uzmanı nazaran, ülkenin yeniden de vakte muhtaçlığı olacak… Zira bir vakitler çıktığı tepeden tabana hakikat neredeyse dörtte bir oranında küçülen Yunanistan’ın üretimi, kriz öncesi düzeylerin değerli ölçüde altında…
Yunanistan Merkez Bankası Başkanı’nın iktisat danışmanı Giorgos Chouliarakis, doruğa dönüş için “hâlâ bir on yıla daha muhtaçlığı olduğuna” inanıyor. Atina merkezli bir iktisat niyet kuruluşu olan IOBE’nin Genel Müdürü Nikos Vettas’a nazaran de “birçok hane hala besin, güç ve başka temel mallardaki yüksek fiyatların baskısını hissediyor.”
Yunanistan Merkez Bankası başekonomisti Dimitris Malliaropulos’a nazaran de “Yunanistan’ın son on yıldaki en büyük muvaffakiyet hikayesi ihracat. Fakat, fiyatlardaki kesin kesintiler büyük bir faktör. Bu, güzelleştirmenin bedeli yüksekti.”
Malliaropulos’a nazaran, Yunanistan pandemiyi güzel kıymetlendirdi, zira “COVID, dükkânlar kapanırken insanları izlemesi daha kolay elektronik ödemeleri kullanmaya zorlayarak gelirlerin artmasına yardımcı oldu. Karanlıkta olan ekonomik faaliyet artık ortaya çıktı ve vergilendirildi.”
Ülkenin iki gelir kapısından, turizm ve inşaattan da uygun haberler geliyor. GSYİH’nın yaklaşık beşte birini oluşturan Yunan iktisadının en büyük bölümü olan turizm, geçen yıl toparlanarak salgın öncesi düzeylerin yüzde 97’sine ulaştı.
FT, “Yabancılar ülkede yalnızca tatil yapmakla kalmıyor, birebir vakitte gayrimenkule de ağır bir formda yatırım yapıyor” yorumu yaparken, sayıları da verdi: “Denizaşırı alıcılara yapılan emlak satışları geçen yıl 2007’ye nazaran neredeyse dört kat artarak yaklaşık 2 milyar euroya ulaştı.” Denizaşırı alıcıların talepleri sayesinde inşaatta da bir patlama yaşanıyor.
