Hazine ve Maliye Bakanlığı datalarından yapılan derlemeye nazaran, 2022 sonu prestijiyle 19 KİT, bir KİT bağlı paydaşlığı, 4 kamu bankası ve 8 başka kuruluş olmak üzere toplam 32 kamu işletmesi bulunuyor. Bu işletmelerin geçen yıl prestijiyle toplam nominal sermayesi 548 milyar lira, toplam ödenmiş sermayesi yaklaşık 515 milyar lira oldu.
Geçen yıl bütçeden KİT’lere 225,5 milyar lira sermaye ve 19,5 milyar lira görevlendirme bedeli olmak üzere toplam 245 milyar lira ödeme yapıldı.
KİT’lerden bütçeye yapılan ödemeler ise 5,5 milyar lira temettü, 1,7 milyar lira hasılat hissesi, 3,5 milyar lira kurumlar vergisi ile öteki yasal yükümlülük karşılıkları ve 16,3 milyar lira finansman fazlası olmak üzere 27 milyar lira olarak gerçekleşti.
KİT’lerin etkin büyüklüğü geçen yılın sonunda bir evvelki seneye nazaran yüzde 135,5 artışla 1,14 trilyon liraya ulaştı. Brüt satışlar ise yüzde 233,8 artış göstererek 1,11 trilyon lira oldu.
6,6 MİLYAR LİRA NET KAR ELDE EDİLDİ
Geçen yıl sonunda mal-hizmet satış maliyeti, bir evvelki seneye nazaran yüzde 216,1 artış gösterdi. Bu durum satışların karlılığını olumsuz etkilese de KİT sisteminin 2021 sonunda 24,3 milyar lira olan devir net ziyanı, 2022 yılında 6,6 milyar lira net kara dönüştü.
KİT sisteminin yarattığı katma kıymet, kuruluş bazında karşılaştırıldığında, 2022’de en yüksek katma kıymeti Boru Çizgileri ile Petrol Taşıma AŞ’nin (BOTAŞ) yarattığı görüldü. Bu kuruluşu sırasıyla, Türkiye Petrolleri Anonim Paydaşlığı (TPAO), Eti Maden ve Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) izledi. En düşük katma kıymeti yaratan kuruluş ise Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) oldu.
En yüksek faiz dışı fazla TCDD, en yüksek faiz dışı açık BOTAŞ’ta kaydedildi.
ENERJİ VE DEMİR YOLLARI YATIRIMLARI ÖNE ÇIKTI
KİT’lerin yatırım harcaması geçen yıl sonu prestijiyle bir evvelki seneye nazaran yüzde 179 artarak 109 milyar 300 milyon lira düzeyine ulaştı. Bu fiyat, 2022 gayrisafi yurt içi hasılanın yaklaşık yüzde 0,73’üne karşılık geldi.
Geçen yıl en çok yatırımı sırasıyla TPAO, TCDD, BOTAŞ, TEİAŞ ve TCDD Nakliyat AŞ gerçekleştirdi.
Buna nazaran, TPAO 52,6 milyar liralık yatırım yaparken, TCDD’nin yatırım meblağı 18,9 milyar lira, BOTAŞ’ın yatırım fiyatı ise yaklaşık 17,5 milyar lira olarak belirlendi.
Teşebbüslerin sektörel yatırım harcamalarında 83,2 milyar lirayla güç birinci sırayı alırken, bunu 23,8 milyar lirayla ulaştırma, 1,2 milyar lirayla tarım izledi.
KİT’ler 2021’de yaklaşık 38,4 milyar lira faiz dışı açık verirken, geçen yıl bu sayı 192,2 milyar lira oldu.
Kuruluş bazında periyot kar-zarar fiyatları incelendiğinde, 2022’de en yüksek karlılığın Eti Maden’de kaydedildiği, bu kuruluşu sırasıyla TPAO, Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü (KEGM) ve TKİ’nin takip ettiği görüldü. Geçen yıl en yüksek periyot ziyanı ise TEİAŞ’ta kaydedildi. Bu kuruluştan sonra sırasıyla TCDD, TCDD Nakliyecilik AŞ ve TTK geldi.
