Özlem ERMİŞ BEYHAN
Havacılık teknolojisinde küresel rekabette hegemonya kuran biri ABD’li başkası AB merkezli iki ‘dev’in canını son devirde bir Türk şirket üzücü sıkıyor.
Türkiye’de doğup kendi alanında dünya sıralamasında birinci üçe girebilen ender şirketlerden olan Hitit, bugün 47 ülkede 68 havayoluna yazılım hizmeti veriyor. Kesimde hakimiyet kuran ABD’li Sabre ve Avrupalı Amadeus’tan müşterileri olan havayollarını ‘kapmaya’ başlayan Hitit’in muvaffakiyet kıssası, yazılım ihracatında Türkiye için bir örnek model olma özelliği de taşıyor. Hitit Bilgisayar’ın macerası, 1994’te o devir THY’de çalışan Parıltı Gökman’ın, birebir şirketten Dilek Ovacık ile işten ayrılarak bir teknoloji firması kurma hayalini gerçekleştirmesi ile başlıyor.
Geliştirdikleri yazılımla THY’nin mil sistemini yöneten bu iki bayan, yalnızca Türkiye’de değil, tüm dünyada yazılım bölümünde bayana karşı önyargıları kırmak için gayret ediyor. 2005 yılında Pegasus için temel havayolu tahlillerini geliştiren Hitit, Pegasus’un 2015 yılında yatırımcı olarak da şirkete dahil olmasıyla süratle büyümeye başlıyor.
Pakistan Havayolu geri adım atmadı
2018 de Hitit için kıymetli bir tarih. Zira bu tarihte Türk şirket birinci sefer iki dev rakibinden biri olan Sabre’den müşteri ‘kapıyor’. Bundan evvel yeni kurulan havayolu şirketlerinin teknolojik altyapısını üstlenen Hitit böylelikle birinci kere bölümü domine eden rakibinin ayağına basmış oluyor.
O günlerde ABD’den gelen her cins ‘ikaza’ direnip Türk şirkete geçme kararı alan PIA Airlines ile Hitit’te büyüme hızlanıyor. O devir havacılıkta geleceğin; her hizmetin sunulduğu klasik yaklaşım ile mi, hizmetlerin başka alındığı ucuz havayolu biçiminde mi olacağına dair bir tartışma var.
Yönetim Heyeti Lideri ve Kurucu Genel Müdür Parıltı Gökman’ın vizyonuyla Hitit yolunu ‘gelecek hibrit olacak’ kararına nazaran çiziyor ve ürettiği yazılım hem ucuz hem de klasik modele uyumlu olduğu için bilhassa kovidin dalı sarsması ile ziyadesiyle tercih ediliyor. Örneğin Hitit, bu esneklikle havayolu şirketlerine yolcunun tüm sırayı satın alabildiği ‘kovid koltuğu’ satabilme hizmetini sunuyor. Rakip iki dev, yazılımlarına bunu lakin 8 ayda ekleyebileceklerini söylüyor! Böylelikle 2020’de kovid krizine karşın 12 yeni havayolu ile imza atılıyor.
Pandemi ile iki yılda iki kat büyüme
2021’de, kesim önderi Amadeus’tan gelen bir havayolu da dahil 12 yeni havayolu şirketi, yazılım altyapısı için Hitit ile el sıkışıyor. 2022 yılında halka açılan şirket 16 yeni şirketin ihalesini kazanıyor, böylelikle 32 havayolu müşterisi 2 yılda ikiye katlanarak 60’a çıkıyor. Hitit’in dünyada hizmet verdiği yolcu sayısı ise 90 milyonu aşmış durumda. 2023’te Amsterdam ofisini açan, 8 yeni müşteri ile toplam 47 ülkede 68 havayoluna ulaşan şirket artık yeni bir küresel atak başlatıyor.
Yazılımda bayanlar için ‘kapsayıcı’ bir ortam yaratmak önemli
Hitit, yazılım dalında yalnızca Türkiye’de değil tüm dünyada bayanların kurup yönettiği ender şirketlerden. Bu yapısı ile dalda bayanların güçlenmesi için değerli bir rol üstleniyor.
Bu paralelde son olarak Hitit’in İdare Konseyi Lideri ve Kurucu Genel Müdürü Parıltı Gökman, Milletlerarası Bayan Girişimcileri Destekleme Fonu (IWEC) tarafından “Yılın İş Bayanı ve Bayan Girişimcisi” mükafatı verildi. İstanbul Ticaret Odası tarafından Türkiye ismine aday gösterilen Parıltı Gökman, şunları söyledi: “Havacılık ve seyahat teknolojilerinde iki bayan olarak kurduğumuz Hitit’i, bugün sağlam ve kredibilitesi yüksek bir dünya şirketi haline getirdik. Alanımızda dünyanın en büyük üç şirketinden biri olmayı başardık.
Tüm bu kazanımlarımıza paralel olarak, kesimdeki bayanlar için de kapsayıcı bir ortam yaratmaya daima dikkat ettik. Tüm platformlarda vurguladığımız bu öncü yanımız ile öteki bayanlara da örnek oluyoruz. Bir yandan havacılığın ve seyahatin dijital dönüşümü için çalışmaya devam ederken, bir yandan da şirket içinde ve dışında bayanlara mentorluk yaparak, onları güçlendirmeyi sürdüreceğiz.”
Anadolujet ile el sıkıştı maksat THY
Hitit’in İş Geliştirme Yöneticisi ve Hollanda Ülke Müdürü Aras Kubilay, küresel iki dev rakiplerinin, dev havayolu şirketlerinin kurucusu olduğu şirketler olduğunu hatırlatarak, Türkiye’de kurulmuş bir yazılım şirketinin Türkiye’nin ulusal havayolu şirketine hizmet vermek istediğini, THY’nin yazılımda bir ihaleye çıkması halinde bu ihalenin en güçlü adayı olacaklarını anlattı. Kubilay şöyle konuştu: “Bizim için 2023 yılının en değerli kazanımı ulusal gururumuz Türk Hava Yolları oldu.
23 Şubat 2023 tarihinde Türk Hava Yolları ile iştiraki olan Anadolujet markasının Yolcu Rezervasyon Sistemleri Yazılım ve Bakım Hizmetleri Kontratını imzaladık ve sistem heyetimi için gerekli hazırlıklara başladık. Mukavele müddeti, heyetimin tamamlanarak AJET markası tarafından kullanılmaya başlanma tarihinden itibaren beş yıl olacak. Son yaptığımız KAP açıklamasında da görüleceği üzere şirketimiz ile Türk Hava Yolları ortasında; şirketimizin Crane Acente Portalı (Crane APP) teknoloji platformu ve dağıtım altyapısının kullanımına istinaden “Dağıtım Hizmetleri Sözleşmesi” imzalandı.
Bu Mukavele uyarınca, THY uçuşlarının ve öbür ek eser ve hizmetlerinin yetkili acenteler tarafından Crane APP kullanarak en şimdiki IATA standartlarına uygun formda satışı ve idaresi mümkün hale gelecek. Kontrat kapsamındaki Havayolu İçeriği’nin dağıtım ve satışı, THY’nin mevcut dağıtım ve satış kanallarından bağımsız ek bir hizmet olarak gerçekleşecek.”
Check-in tarihe karışacak
Hitit’in İş Geliştirme Yöneticisi ve Hollanda Ülke Müdürü Aras Kubilay, evvelki gün Amsterdam’da gerçekleşen IATA Wings of Change Europe (WoCE) Konferansı’nda şirketin yeni vizyonunun ip uçlarını verdi. Kubilay şöyle konuştu: “One-stopshop” olarak bilinen tek noktadan tüm hizmetlerin verilebildiği konseptte öncüyüz.
Havacılık Perakendeciliği (Airline Retailing) ismi verilen yeni yaklaşımla, yolcuların havayolu hizmetlerine ulaşma akışının artık günümüzde alışık olduğumuz çağdaş e-ticaret platformlarındaki müşteri tecrübesine muadil bir noktaya gelmesi hedefleniyor.
Bu doğrultuda eski devirlerden kalan bilet, kupon, check-in üzere kavramların ortadan kaldırılıp, varlıklı içerikli ve şahsileştirilmiş “hizmet teklifi” ve ”sipariş kaydı” kavramlarına geçiş yapılması öngörülüyor. Bu türlü esaslı bir değişim süreci için tüm sanayi paydaşlarına değerli roller düşüyor, havacılık teknolojileri firmalarının da rezervasyon sistemleri başta olmak üzere mevcut yazılım tahlillerini baştan aşağı değiştirmeleri gerekiyor.”
“Havacılık teknolojisinde Türkiye’yi marka haline getirdik”
“Yüzde 100 Türk teknolojisi ve yazılımları sayesinde her yıl milyonlarca insan, kentler, ülkeler ve kıtalararası seyahatlerini problemsiz tamamlıyor. Yazılımlarımızı İTÜ Teknokent’te, 409 Türk mühendisi ile geliştiriyoruz. En büyük rakiplerimiz kovid devri olan 2020-2021 yıllarında ortalama yüzde 2-3 civarı büyürken, Hitit 2020’de yüzde 50, 2021’de yüzde 36, 2022’de yüzde 30 büyüme yakaladı. Bu durum hem Türk teknolojisinin uluslarararı pazarlarda rakipleriyle uzunluk ölçüşmesi hem de ihracata olan katma pahalı getirisiyle Türkiye ismine kıymetli bir kazanım. 2023 yılının üçüncü çeyreği prestijiyle 19,1 milyon dolarlık ciromuzun yüzde 70’inden fazlası ihracat gelirlerinden geliyor.”
