Bu keşif, fizikçilere Alice Halkaları diye anılan bu tuhaf kuantum objesinin davranışlarını inceleme fırsatı da sağladı. Finlandiya’daki Aalto Üniversitesi’nden Mikko Möttönen ve meslektaşları, Alice Halkaları’nı laboratuvarda oluşturmayı başardı.
Bu halkalar, içinden geçildiğinde yahut içinden bakıldığında öbür kuantum objelerinin özelliklerini değiştiriyor.
TOPOLOJİK TEK KUTUPLAR
Independent Türkçe’de yer alan habere nazaran Möttönen ve meslektaşları uzun müddettir, “topolojik tek kutuplar” (topological monopoles) ismi verilen, kuantum alanlarındaki bozulmalar üzerinde çalışıyor.
Bu tek kutuplar, parçacık fiziğinde yalıtılmış tek bir manyetik kutbu olan (sadece manyetik kuzey yahut manyetik güney kutuplarına sahip) bir parçacık. Bunların teoride kuantum aygıtlarıyla yaratılabileceği düşünülüyordu.
2014’te varlıkları, yeniden Möttönen ve grubu tarafından kanıtlanmıştı. 2015’teyse grup, tek kutupları birinci sefer gözlemlemeyi başarmıştı.
Science Alert’e konuşan Möttönen, “Kuantum alanlarında topolojik tek kutuplar yaratabilen yalnızca biz varız” diyor.
TEK KUTUPTAN DÖNGÜYE
Hakemli bilimsel mecmua Nature’da yayımlanan makalede aktarılan yeni deneyde araştırmacılar, bu parçacıklardan birinin bir döngüye dönüşmesine şahit oldu.
Daha evvelden varsayımsal olan bu döngüye Lewis Carroll’ın ünlü kitabı Alice Mükemmeller Diyarında’dan esinlenerek Alice Halkaları ismi verilmişti.
Araştırma grubundan David Hall, “Alice Halkası uzaktan bakıldığında tek kutuplu üzere görünüyor fakat halkanın merkezinden bakıldığında dünya farklı bir hal alıyor” diye konuştu.
Meslektaşı Möttönen de şöyle ekledi:
Bu perspektiften bakıldığında her şey ‘aynalanmış’ üzere görünüyor. Güya halka, husus yerine antimadde dünyasına açılan bir kapıymış üzere.
Bu araştırmayla birlikte bilim insanları Alice Halkaları’nı birinci sefer gözlemlemiş ve üretmiş oldu.
“Yakınınızdaki bir parçacığın yükü, ona halkanın içinden mi yoksa halkanın dışından mı baktığınıza bağlı olarak değişiyor” diyen Möttönen, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Yani halka, baktığınız objelerin yükünü aksine çeviriyor.
