Ölümle bile sonuçlanan ev sahibi ile kiracı ortasındaki hengameleri önlemek için hükümetin mecburî hale getirdiği arabuluculuk sistemi 1 Eylül’de başlıyor. Dal temsilcilerine nazaran sistem mahkemelerdeki yığılmayı önlese de sorunun tahliline “çare” olmayacak.
Düşük faiz, yüksek kur siyasetiyle 2018 yılında başlayan ekonomik model konut ve kiralardaki artışlar nedeniyle barınma krizi yarattı. 2018 yılında ortalama 1000 lira olan kiralar bugün 10 bin TL düzeyine çıkarken hükümet deva için pansuman tedbirlere başvuruyor. Uygulanmayan yüzde 25 kira artışına ek olarak Meclis’te kabul edilen arabuluculuk düzenlemesi 1 Eylül 2023 prestijiyle yürürlüğe girecek.
(Ali Güvenç Kiraz)
‘TARİHİN EN MAKÛS DÖNEMİ’
Kiracı ve mal sahibi ortasındaki bağın Cumhuriyet tarihinin en berbat periyodunda olduğunu belirten Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Avukat Ali Güvenç Kiraz’ın yorumu şöyle:
“Arabulucuk kurumu tarafların son bir sefer bir ortaya getirilmesi üzerine konseyi. Mal sahibi açısından üç sene beklemek, kiracı açısından üç sene sonra geriye dönük olarak farkları toplu ödemek üzere bir grup kasvetler nedeniyle kira tespit davalarının muvaffakiyet talihini daha yüksek görüyorum. Kira tahliye davalarında ise muvaffakiyet oluşturacağına çok inanmıyorum. Arabuluculuk öncesinde de iki taraf birbirlerini tüketmiş oluyor.”
‘ÇÖZÜM ENFLASYONUN DÜŞMESİ’
Kira uyuşmazlıklarında kalıcı tahlilin yüksek enflasyonun kalıcı olarak düşmesi ve kira fiyatlarının stabil hale gelmesiyle sağlanacağını söyleyen Gayrimenkul Uzmanı Avukat Sinan Keskin, şu görüşleri savunuyor:
- Taraflar, arabuluculuğun sonuçsuz kalması durumunda dava yoluna gidebilirler. Şimdiye kadar arabuluculuk yapmış olduğum davalarda yalnızca yüzde 15’i mahkemeye taşınmadan sonlandı. Kiralara ait arabuluculuk uygulamasında da benzeri oranlarda kira ihtilaflarının tahlile kavuşabileceğini düşünüyorum.
- Arabuluculuk uygulamasının kısmen de olsa mahkemelerdeki yükü hafifleteceğini lakin bunun yeniden de bir tahlil olmayacağı kanaatindeyim.
- Kalıcı tahlil ise Türkiye’de yaşanan yüksek enflasyonun kalıcı olarak düşürülmesi, konutta arz talep istikrarının sağlanması ve bu bağlamda kira fiyatlarının stabil hale gelerek, mesken sahibi ve kiracı ortasında artık hasımlığa varan ihtilafların yargıya taşınmadan son bulmasıdır.
(Ulvi Özcan)
İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü Lideri Ulvi Özcan da sorunun düşük faiz yüksek enflasyon nedeniyle ortaya çıktığını belirtiyor. Tahlilin bu çeşit palyetif önlemlerle olamayacağını söylüyor. Konut alanında bütünlüklü bir yeni vizyon oluşturulması gerektiğini belirten Özcan, “Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde cazibe alanı yaratılmalı ve 20 milyonu aşan İstanbul üzere kentler yerine düşük nüfuslu kentler yaratılmalı. Arabulucuk sisteminin bir işe yarayacağını sanmıyorum” diyor.
(Nizameddin Aşa)
‘MAHKEMEDE YIĞILMA ÖNLENECEK’
İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizameddin Aşa
“Taraflar bir ortaya gelemiyor bazen; lakin bu vesileyle gelecek. Biz iki yıldan bu yana kendi gayretimizle bunu uyguluyorduk. Uzlaşmaktan yana mesken sahibi ve kiracıyı ikna edip muahedesini sağlıyorduk. Bu da şu anda yasal bir hale geldi. Mahkemeye başvurmadan evvel bir arabulucuya gidiyorsunuz sizi uzlaştırması için. Uzlaşamazsanız dava açılıyor. Uzlaşmacının verdiği rapor zati karar niteliğinde. Maksat mahkemelerdeki yığılmayı önlemek.”
