“Fazla antibiyotik kullanımının birtakım potansiyel ziyanları ortasında birinci sırada antibiyotik direnci gelmektedir. Bunun yanı sıra bedenimizdeki faydalı bakterilere yok ederek bağırsak florasını bozabilir, dirençli bakterilerin yerleşmesine neden olabilir.” diyen Prof. Dr. Gülgün Dilek Arman antibiyotik direncine dikkat çekilmesi gerektiğini ve bu mevzuda toplumun bilinçlenmesini sağlamayı amaçlayan farkındalık haftalarının kıymetinin altını çizerek antibiyotik kullanma konusunda merak edilenleri yanıtladı.
ANTİBİYOTİK NEDİR?
Antibiyotikler, bakterileri öldüren yahut çoğalmalarını engelleyen ilaçlardır. Beşerler ve hayvanlar üzerinde bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılırlar.
DOĞRU ANTİBİYOTİK KULLANIMI NASIL OLMALIDIR?
Antibiyotiklerin yanlışsız kullanımı kendimiz, insanlık ve tabiat için kıymetlidir. Bunun için dikkat edilmesi gereken noktalar şöyle özetlenebilir.
Reçeteye ile kullanın: Antibiyotikleri yalnızca hekiminizin reçetesi doğrultusunda kullanın. Kendi başınıza yahut öteki bireylerin önerdiği antibiyotikleri kullanmaktan kaçının.
Doz aksatmayın: Antibiyotik dozlarını nizamlı aralıklarla ve tam olarak hekiminizin önerdiği doz ve aralıklarla alın. Atlanan dozlar tedavinin aksamasına, güzelleşmenin gecikmesine neden olabilir. Önerilenden düşük dozlar ise bakterilerde direnç gelişmesine neden olabilir.
Tedavi müddetine uyun: Güzelleştiğinizi düşünseniz bile hekiminizin belirttiği mühlet boyunca antibiyotiği kullanmaya devam edin. İlaçları vaktinden evvel bırakmak enfeksiyonun büsbütün tedavi edilmediği manasına gelebilir.
Diğer ilaçlarla etkileşim: Öbür bir ilaç alıyorsanız yahut gebe iseniz, hekiminize müracaattan antibiyotik kullanmaktan kaçının.
Tedavi sırasında alkol almayın: Antibiyotikleri alkolle birlikte kullanmaktan kaçının, zira bu ilaçların tesirini azaltabilir yahut yan tesirlere neden olabilir. Her antibiyotiğin alkolle etkileşimi farklı olacağından gerektiğinde hekiminize danışın.
ANTİBİYOTİK DİRENCİ NEDİR?
Antibiyotik direnci, bakterilerin antibiyotiklerden etkilenmemesi yani direnç geliştirmesi durumunu söz eder. Kimi bakteriler birtakım antibiyotiklere doğal olarak dirençliyken, temel olarak sonradan gelişen direncin sözüdür. Bu, antibiyotiklerin olağanda tesirli olduğu bakterilere karşı tedavinin zorlaşmasına yahut etkisiz hale gelmesine neden olur. Gerek tıpta ve gerekse hayvancılıkta gerçek olmayan antibiyotik kullanımı antibiyotik direncinin en kıymetli nedenidir.
GEREKSİZ ANTİBIYOTİK KULLANIMININ ZİYANLARI NELERDİR?
Fazla antibiyotik kullanımının kimi potansiyel ziyanları ortasında birinci sırada antibiyotik direnci gelmektedir. Bunun yanı sıra bedenimizdeki faydalı bakterilere yok ederek bağırsak florasını bozabilir, dirençli bakterilerin yerleşmesine neden olabilir. Ayrıyeten her ilaç üzere antibiyotiklerin de yan tesirleri olacağı, başka ilaçlarla etkileşebileceği ve olağanda denetim altında olan mantar yahut başka mikroorganizmaların çok çoğalmasına neden olarak üstün enfeksiyonlara yol açabileceği akılda tutulmalıdır.
Bu nedenlerle, antibiyotikleri sadece tabip reçetesiyle, önerildiği formda ve tam tedavi müddetince kullanmak kıymetlidir.
ANTİBİYOTİK KULLANIMININ YAN TESİRLERİ VAR MI?
Her ilaç üzere antibiyotiklerin de yan/istenmeyen tesirleri görülebilmektedir.
1. Mide rahatsızlığı: Antibiyotikler, mide bulantısı, kusma yahut karın ağrısına neden olabilir.
2. İshal: Bağırsak florasındaki bozulma, antibiyotik kullanımına bağlı olarak ishale yol açabilir.
3. Alerjik tepkiler: Kolay denebilecek cilt döküntüsünden hayatı tehtid edebilecek anafilaksi dediğimiz tepkilere kadar değişik alerjik tepkiler olabilir.
4.Mantar enfeksiyonları: Bilhassa bebek ve yaşlılarda ağızda ve toplumdaki pek çok bayanda vajende gelişen mantar enfeksiyonlarının öncesinde antibiyotik kullanımı kelam bahsidir.
5. Öteki: Cilt hassasiyetinden, kan hücrelerinin azalmasına kadar çok sayıda daha ender görülen yan tesirlerin de yaşanması mümkündür.
Bu yan tesirlerin ciddiyeti ve sıklığı, kullanılan antibiyotiğe, doza ve bireyin genel sıhhat durumuna bağlı olarak değişebilir. Rastgele bir yan tesir hissedildiğinde, çabucak doktora başvurulması gereklidir.
Hamilelerde ve emzirenlerde antibiyotik kullanımı nasıl olmalı?
Bazı antibiyotikler hamilelik yahut emzirme periyodunda önerilmeyebilir, lakin duruma nazaran hekim tarafından uygun görülen antibiyotikler kullanılabilir.
Doktorlar, antibiyotik seçimini, bebeğin sıhhatine muhtemel tesirleri kıymetlendirerek yaparlar. Bu kıymetlendirme, hem anne hem de bebeğin sıhhatini en düzgün halde müdafaa emelini taşır.
Hamile yahut emziren bir bayan antibiyotik kullanmak zorunda kalırsa, tabibin verdiği talimatlara muhakkak uymalı ve rastgele bir telaş durumunda derhal doktora başvurmalıdır.
ANTİBİYOTİK FARKINDALIK HAFTASI NEDEN GEREKLİDİR?
Antibiyotik direnci küresel bir sorun olarak her geçen gün artmakta ve dirençli bakterilere tesirli antibiyotik geliştirilememektedir. 2050 yılına gelindiğinde yıllık 10 milyon ile vefat nedenleri ortasında Dirençli Bakteri Enfeksiyonlarının birinci sırada yer alacağı öngörülmektedir.
Toplumdaki tüm bireylerin bu gidişte sorumluluğu olduğundan hareketle 18 Kasım Antibiyotik Farkındalık günü olarak benimsenmiştir. Çeşitli etkinliklerle global bir sorun olan antibiyotik direncine dikkat çekmeyi ve bu bahiste toplumun bilinçlenmesini sağlamayı maksatlar.
