Aralarında yerbilimcilerin bulunduğu araştırmacılar, jeolojik değişimlerin taraf verdiği deniz düzeylerindeki bu değişim döngülerinin denizde yaşayan canlı tiplerinde en az 250 milyon yıldan beri değerli bir tesir meydana getirdiğini düşünüyor.
Su düzeyleri yükselip alçaldıkça, kıta sahanlıkları ve sığ denizlerdeki farklı hayat alanları genişleyip daralıyor ve bu durum, canlıların serpilmesi ya da yok olması için taban hazırlıyor. Fosil kayıtlarını inceleyen bilim insanları, bu değişimlerin süratle yeni hayat çeşitlerinin ortaya çıkmasını sağladığını gösterdi.
Paris – Sorbonne Üniversitesinde çalışan Yardımcı Profesör Slah Boulila’nın öncülük ettiği çalışma, Proceedings of the National Academy of Sciences bülteninde yayımlandı.
Populer Science Türkçe’de yazdığı üzere Sidney Üniversitesi Yerbilimleri Fakültesinde çalışan makale eş müellifi Profesör Dietmar Müller şöyle aktarıyor: “Tektonik hareketler bağlamında bu 36 milyon yıllık döngü, deniz tabanının bazen daha süratli bazen de yavaş yayılmasını sağlayarak, okyanus havzalarında derin ve döngüsel değişimlere ve Dünya’nın derinliklerine tektonik su transferine yol açıyor .
Bunların sonucunda, kıtalardaki su baskını ve kuraklık olayları ortasında dalgalanmalar meydana geliyor. Geniş sığ denizlerin olduğu periyotlar ise biyolojik çeşitliliği besliyor.”
Araştırma grubu bulgularını deniz düzeyi değişimlerinde, Dünya’nın iç sistemlerinde ve deniz fosil kayıtlarında görülen çarpıcı derecede benzeri döngülere dayandırıyor.
Bilim insanlarının elinde, Dünya dinamiklerinin istikamet verdiği tektonik döngülerin ve küresle deniz düzeyi değişimlerinin, deniz ömrünün biyoçeşitliliğini şekillendirmede milyonlarca yıldır çok kıymetli bir rol oynadığını gösteren kuvvetli deliller var.
“Bu araştırma, çeşitlerin niye uzun periyotlar boyunca değiştiğiyle alakalı evvelki fikirlere meydan okuyor” diyor Profesör Müller.
“Bu döngüler 36 milyon yıl uzunluğunda zira tektonik levhaların, Dünya’nın derinliklerinin hareketli kısmı olan ve ısı taşıyan manto katmanına karışıp geri dönüşme formunda görülen nizamlı örüntüler, bir tencerede yavaş yavaş hareket eden sıcak, ağır kıvamlı bir çorbaya benziyor.”
Profesör Müller, Avustralya’nın Queensland eyaletindeki Kretase periyodundan kalma Winton Oluşumu’nun, deniz düzeyindeki değişimlerin Avustralya’daki ekosistemleri nasıl şekillendirip etkilediğine hoş bir örnek teşkil ettiğini söylüyor.
Çeşitli dinozor fosilleri ve bedelli opal taşlarına mesken sahipliği yapmasıyla bilinen bu oluşum, Avustralya kıtasının büyük bir kısmının su altında kaldığı vakitlere açılan kıymetli bir pencere vazifesi görüyor.
Deniz düzeyleri yükselip alçaldıkça, kıtanın sular altında kalması da sığ denizlerde genişleyip daralan ekolojik koylar meydana getirmiş ve geniş bir cins yelpazesine eşsiz hayat alanları sağlamış.
“Avustralya’daki görüntünün dönüşüp büyüleyici canlıların karada dolaştığı bir vakti betimleyen Kretase Winton Oluşumu, deniz düzeyindeki bu değişimlerin yarattığı esaslı tesirin bir simgesi niteliğinde” diyor Profesör Müller.
