Kerim Ülker
11’inci ‘The E-Cigarette Summit UK’, (Birleşik Krallık E-Sigara Zirvesi), Londra’daki İngiliz Tıp Derneği Royal College of Physicians’ta gerçekleştirildi. Tepede, yeni kategori eserlere ait bilimsel deliller ve düzenlemeler tartışıldı. Türkiye’den de iştirakçilerin yer aldığı doruğun en çok tartışılan mevzularından biri vergilendirilmemiş, kontrolsüz ve içeriği bilinmeyen kaçak eserlerin oluşturduğu tehditler oldu. Dorukta, yalnızca elektronik sigaranın tesirleri değil, tıpkı vakitte dünyada uygulanan regülasyon ve düzenlemelerin sonuçları da tartışıldı.
Bugün dünya genelinde 1.1 milyar kişi sigara içmeye devam ediyor ve bırakmayı düşünmüyor. Bu oran, dünya nüfusunun yüzde 22,3’üne denk geliyor. Japonya, Amerika ve Birleşik Krallık başta olmak üzere birçok gelişmiş ülke, klâsik tütün eserleriyle kıyaslandığında yeni kategori eserlerin kullanımını denetimler çerçevesinde destekliyor ve bu sayede toplum sıhhati üzerindeki sigara bağımlılığının tesirlerini azaltmaya çalışıyor. Yeni kategori eserlerin sigara tüketimine karşı bir alternatif olarak değerlendirildiği ve düzenlendiği Birleşik Krallık’ta örneğin, Güney Londra Konseyi’nin kararıyla sigara kullanımına devam eden gebe bayanlara fiyatsız yeni kategori eserler dağıtılıyor.
301 milyon pound Ar-Ge yatırımı
Yeni kategoriler üzerinde yapılan çalışmalar, klasik sigaranın ziyanlarının nikotin değil, yanma tesirinden kaynaklandığını ortaya koyuyor. BAT Bilim Lideri Sarah Boxter Wright, “Bugün 24 milyon kişi yeni kategori eserler kullanıyor. Bu sayının 2030’da 50 milyona çıkacağı öngörülüyor. Yeni kategori eserlerin klasik tütün eserlerine kıyasla yüzde 99 daha az ziyanlı olduğu ve yüzde 95 daha az emisyona neden olduğu kanıtlanmış durumda” yorumlarını yaptı.
Yeni kategori eserlere 2022 yılından bu yana 2 milyar pound yatırım gerçekleştiren BAT, alternatif tütün ve nikotin eserleri ile sigara içen yetişkinleri, sigaraya kıyasla daha az riskli eserlere geçmeyi teşvik etmeyi ve portföyünü daha âlâ bir gelecek için dönüştürmeyi hedefliyor. 1600 Ar-Ge uzmanı ile 2022 yılında yeni kategoriler için 301 milyon pound Ar-Ge yatırımı gerçekleştiren şirket, Çin’de de yeni bir Ar-Ge merkezini hayata geçirdi.
En büyük sorun düzenlemelerin olmaması
Özellikle Türkiye üzere kısıtlamaların olduğu ülkelerde hukuksal yollardan bu eserleri temin edilememesi ise, içeriğinde ne olduğu bilinmeyen inançsız eser kullanımını artırıyor. Bu durum insan sıhhatine önemli bir tehdit oluştururken, ekonomik açıdan milyonlarca dolarlık vergi kayıplarına neden oluyor.
BAT Türkiye, Bulgaristan ve Kuzey Kıbrıs İdare Şurası Lider Yardımcısı Murat İtimat, “En güzeli tütün eserlerinin hiçbirini kullanmamak; fakat daha az ziyanlı bir alternatif varsa göz arkası edilmemeli. Ülkemizde yasak olmasına karşın bilhassa genç nüfusta yeni kategori eserlerin kullanımında artış var. Gençlerin erişimine mani olmanın tek yolu ise hakikat regülasyondan geçiyor” dedi. Böylelikle bu eserlerin yalnızca lisanslı noktalarda satılacağına ve gençlerin eserlere erişiminin kısıtlanacağına değinen İnanç, “Doğru regüle edilmediği takdirde, kaçak oranı giderek artacaktır” diye ekledi.
Regülasyonların hayata geçirilmesiyle birlikte uzun vadeli çok paydaşlı ve bedel sağlayan bir dönüşümün mümkün olacağını belirten İtimat, şöyle devam etti: “Yaptığımız çalışmalar yalnızca İstanbul’da, 18-50 yaş ortası nüfusta puff’ların kullanım oranının yüzde 6,6’ya ulaştığını gösteriyor. Hasebiyle hali hazırda milyarca liralık bir vergi kaybından da bahsediyoruz. Regülasyonlar ve düzenlemeler hayata geçtiğinde bu kaçak eserler engellenirken, yalnızca birinci yıl 100 milyon dolarlık bir vergi kaybının önleneceğini öngörüyoruz. Bu sayı beş yıllık süreçte 2 milyar dolara ulaşacak.”
Böyle bir dönüşüm için yatırıma da hazırlıklı olduklarını vurgulayan İnanç, “Toplam 200 milyon dolarlık bir yatırım ve 1500 şahsa ek istihdamdan bahsediyoruz. Bu yatırımla birlikte ihracatta Türkiye bir üs olarak konumlanabilir ve ülkemizin ihracat geliri de kıymetli ölçüde artabilir” tabirlerini kullandı.
