Emre ERGÜL
Emtia piyasaları, haftalık artış ve düşüş haberleriyle çalkalanıyor. Bir hafta tarım emtialarında yükselişe şahitlik ederken, bir sonraki hafta petrol öne çıkıyor. Bakır her daim 2023’ün yükselen yıldızı olmaya adayken; altın “güvenli liman”lığından taviz vermiyor.
Haziran kritik ay, resesyona bakacağız
Emtia piyasalarındaki dalgalanmayı 2006 yılından bu yana emtia tarafında hazine idaresi yapan ekonomist Haluk İzzet Mutlu’ya sorduk. Emtia uzmanı Memnun, mevcut durumu “ana havuzu yöneten balinaların çok sevdiği puslu hava” olarak nitelendirdi:
“Laf cambazlığı yapmadan net bir şey söyleyeceğim. Mevcutta kaotik bir durum var. Piyasalarda bozulma var. Eskiden emtia piyasasında korelasyonlar vardı. Örenğin altında dolar endeksi ya da Japon yeni üzere korelasyonlar vardı. Artık bu türlü bir durum yok.”
“Sistemi şöyle özetleyelim. En üstte 10-12 büyük banka var. Bunlar likidite sağlayıcılar. Onların altında da en aşağıdaki küçük yatırımcıya kadar inen ulusal, bölgesel bankacılık sistemi var. Ana havuz düşünelim. İşte şu anda ana havuzu yöneten balinaların çok sevdiği bir puslu hava var.”
“Belirli bir trend makul zamanlarda artıyor. Dünyanın neresinde bir emtia eserine ilgi varsa, balinalar yüzünü hemen oraya çeviriyor. Konum artmaya başlayınca, balinalar da çabucak ona dönüp oynuyorlar.”
“İşte bu yüzden de kısa vadede iddia yapmak ya da trade yapmak, zar atmak üzere bir şey. Aslında olay büsbütün konum takibine döndü. Örnek nisan ayında altın fiyatları 1970 dolara kadar gitti, sonra 2070 dolara çıkarıldı.”
İşte bu noktada puslu havanın ne vakit sona ereceğini soruyorum. “Haziran, kritik bir ay” diyen Memnun şöyle devam etti: “Amerika Merkez Bankası (Fed) faizde sabit kalacak. Avrupa Merkez Bankası (ECB) 1-2 tane daha artışı yaptıktan sonra, oturup bakacağız resesyon ne kadar yaşanacak diye… Şahsen ben ABD’de derin bir resesyon beklemiyorum. O denli olunca, Çin ekonomisini de olumlu etkileyecektir. Resesyon olursa, emtiada tarımdan metale her eserin fiyatı düşer.”
Uzmanından uzun vade için 4 banko, 2 sürpriz senaryo
Ekonomist Haluk İzzet Memnun, yatırımcıya emtia varsayımlarını şöyle sıraladı: “Yılın birinci yarısı bitmeden bakır, demir çelik ve nikelde üst hareket görürüz. Lakin uzun vadede altın, gümüş, platin ve buğdayda üst istikamette ivme bekliyorum. Platindeki bir yükseliş, rodyum ve nikeli de tetikler, bu iki eser de üst ivme gösterir.”
Petrolün şifresi: “Rafineri”
Ekonomist Haluk İzzet Mutlu’ya nazaran, petrol rafinerilerinin bakım devri yaklaşıyor. “Normalde rafineriler 3 ay tam vakitli çalışır, 1 ay bakıma alınır” diyen Memnun şöyle devam etti: “Bu tabi, 3 ay bitti, çabucak bakıma alalım durumu değil. Fakat genelde durum böyledir. Ve rafinerilerin bakım periyodu geliyor. İşte bu noktada petrol talebi karşılanabilecek mi? Arz dengelenmezse, petrolde değil fakat petrol eserlerinde artış olur. Akaryakıt, dizel, uçak yakıtı… Önümüz yaz. Uçuşlar artacak. Fiyatlar etkilenebilir.”
Buğdayı Fed yükseltti, petrolü Çin düşürdü
Emtia piyasasındaki oynaklık geçen hafta yükseldi; fiyatlardaki dalga uzunluğu yükseldi ve eser bazlı ayrışmalar arttı. Çin’de ekonomik aktivitenin tekrar yavaşlama eğilimine girebileceğine yönelik telaşlar emtia piyasasını aşağı taraflı etkiledi. Altın yüzde 1.4 ve gümüş yüzde 2.5 paha kazanırken; paladyum yüzde 0.7 ve platin yüzde 1.4 bedel kaybetti. Çin’in fizikî talebinin zayıflamasıyla bakır fiyatları düştü. Geçen hafta Brent petrol yüzde 6.2 ve doğalgaz da yüzde 11.3 paha kaybetti. Petroldeki düşüşte Çin’den gelen zayıf ekonomik bilgiler tesirli oldu.
Tarım emtiaları geçen hafta müspet seyretti. Para piyasalarında Fed’in yıl sonuna kadar 50 baz puan faiz indirimi yapabileceğine ait fiyatlamalarla tarım emtiaları yükseldi. Geçen hafta Chicago Ticaret Borsası’nda süreç gören buğday yüzde 4.2, mısır yüzde 2.1, soya fasulyesi yüzde 1.2 ve pirinç yüzde 3.9 artış kaydetti. Intercontinental Exchange’de (ICE) pamuk yüzde 4, kahve yüzde 1.1 ve kakao yüzde 0.1 bedel kazanırken, şeker yüzde 3.2 paha kaybetti.
