Ülkede 2023 mali yılı 1 Ekim’de sona ererken, Kongre’de federal hükümete finansman sağlayacak bütçe tasarısına yönelik müzakerelerden şimdi sonuç alınamadı. Temsilciler Meclisi ve Senato’nun hükümete sağlanacak finansman için farklı yollar izlemesi, hükümet operasyonlarının bütçe yetersizliği nedeniyle durma mümkünlüğünü artırdı. Pazar günü başlamasına kesin gözüyle bakılan “kapanma” ülkede federal kurumlar tarafından sağlanan birçok hizmette yavaşlamaya ve aksamaya neden olacak.
Maaşlar alınamayacak
Milyonlarca federal çalışanın etkileneceği bu süreçte ordu, güvenlik üniteleri ve hava yolları üzere “hayati” alanlarda çalışanlar faaliyetlerini sürdürebilecek fakat Kongre yeni bir bütçeyi geçirene kadar maaşlarını alamayacak. Hükümetin kapanma sürecinde orduda yaklaşık 1,3 milyon askeri işçi, maaş almadan çalışmaya devam edecek. Pentagon’a bağlı 800 bin civarındaki sivil işçinin yaklaşık 200 bini zarurî mesai yapacak.
Federal çalışanları temsil eden sendikalardan biri olan Ulusal Federal Çalışanlar Federasyonu, 2,1 milyon sivil federal çalışanın maaşlarının gecikebileceğini, yaklaşık 4 milyon federal kontratlı çalışanın ise zarurî müsaadeye ayrılacağı için maaş alamayacağını öngörüyor. Ulusal Halk Radyosu NPR’ye nazaran, Washington’daki Capital Area Food Bank, hükümetin kapanması halinde besin yardımına gereksinim duyabilecek 100 bin kadar federal personel için hazırlık yapıyor.
Hükümetin kapanması sürecinde federal hükümete bağlı havalimanlarındaki güvenlik ve hava denetim üniteleri minimum kaidelerle çalışmaya devam edecek. Fakat bu alanlarda yeni alımlar, eğitimler ve zarurî olmayan projeler durdurulacak.
Vatandaşların federal kurumlarla olan işleri de etkilenecek
Kapanma, ülkede federal hükümet ile işi olan vatandaşları direkt etkileyecek. Pasaport, ateşli silah alımı, klinik deneyler üzere alanlarda hizmetler yavaşlayacak yahut duracak. Tıpkı biçimde federal hükümet ile çalışan kontratlı kurumlar ve şirketler kepenk indirecek; müzeler, ulusal parklar, kamp alanları başta olmak üzere turizm dalı de kapanmadan etkilenen alanlardan biri olacak. ABD Seyahat Sanayisi Birliği’ne nazaran turizm dalı, kapanma durumunda günlük 140 milyon dolarlık ziyana uğrayacak.Sağlık alanında da temel hizmetlerin sağlanmasına devam edilecek. Medicare ve Medicaid denilen federal sıhhat sigortasının kasasında en az 3 ay yetecek bütçesinin bulunduğu, bu program kapsamındaki yaklaşık 90 milyon düşük gelirli insanın etkilenmesinin beklenmediği tabir ediliyor.
Fonlarını federal hibelerden alan toplum sıhhati merkezlerinin kapanma nedeniyle kesintiye uğrayacağı, birtakım kliniklerin, mümkün kapanmanın müddetine bağlı olarak hizmetleri yahut işçisi azaltmaları gerekebileceği ihtarları yapılıyor.
Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanlığının hazırladığı bir raporda, bu süreçte kurum çalışanının yüzde 42’sinin, Ulusal Sıhhat Enstitüleri işçisinin de yaklaşık yüzde 80’inin fiyatsız müsaadeye çıkarılmasının planlandığı belirtiliyor.
ABD’de hükümet son 47 yılda 21 kere bütçesizlikten “kepenk kapattı”
Son 47 yılda 21 sefer hükümetin bütçesizlikten “kepenk kapattığı” ülkede, Kongre’nin federal hükümete finansman sağlayacak yeni bütçe tasarısı üzerinde mutabakata varmak ve yeni bir kapanmayı engellemek için 30 Eylül ABD mahallî saatiyle gece yarısına kadar vakti bulunuyor.
ABD Kongresi’nin Demokratların denetimindeki Senato ile Cumhuriyetçilerin idaresindeki Temsilciler Meclisi ortasında bölünmüş olması ve Cumhuriyetçi çok sağcı muhafazakarların hükümetin kapanmasını bütçede harcama kesintileri için bir koz olarak kullanmak istemesi işleri zorlaştırıyor.
Herhangi bir bütçenin yasalaşması için tasarının Temsilciler Meclisi ve Senato’da onaylanması ve ABD Lideri Joe Biden tarafından imzalanması gerekiyor.
Amerikan kanunlarına nazaran, Kongre, 1 Ekim’de başlayıp 30 Eylül’de sona eren mali yıl için kalıcı bütçeyi onaylaması gerekiyor. Bütçenin onaylanamadığı devirlerde harcama yetkisini kaybeden federal kurumlar, süreksiz olarak faaliyetlerini durduruyor.
“Federal hükümetin kapanması” ne demek?
Amerikan kanunlarına nazaran Kongre her yıl 1 Ekim’de başlayıp 30 Eylül’de sona eren mali yılın tümüne ait bütçeyi vaktinde onaylayamazsa, bu gerçekleşene kadar geçen müddetin süreksiz bütçelerle kapatılması gerekiyor.
Geçici bir bütçenin de onaylanamadığı devirlerde harcama yetkisini kaybeden federal hükümet, hayati hizmetler dışındaki tüm faaliyetlerine orta vermek zorunda kalıyor.
Bu süreçte, hayati olmayan hizmetlerde vazifeli kamu çalışanları mecburî müsaadeye çıkarılırken, ABD ordusu, istihbarat kurumları, kamu hastanelerinde çalışan hekim ve hemşireler, havaalanları ve hapishanelerdeki güvenlik vazifelileri üzere kamu çalışanları misyonlarına devam ediyor. “Hayati personel” kategorisinde yer alan bu çalışanlar, kapanma periyotlarındaki maaşlarını çoklukla Kongre yeni bir bütçe geçirene kadar alamıyor.
